Tin tức & Bài báo

Nghe tên gọi tuy khá giống nhau nhưng u lympho Hodgkin và u lympho không Hodgkin là hai loại ung thư hạch riêng biệt, mỗi loại có những đặc điểm bệnh riêng. Trong số HealthNews tháng này, chúng ta hãy cùng tìm hiểu một số điểm khác biệt chủ yếu giữa hai loại bệnh lý này.

U lympho là một loại ung thư máu bắt nguồn từ hệ thống hạch bạch huyết – một mạng lưới các mạch, hạch và ống tuyến bao phủ khắp nơi trên cơ thể, là một phần của hệ miễn dịch. Bệnh xuất hiện khi các tế bào lympho (một loại tế bào bạch cầu trong hệ miễn dịch giúp cơ thể chống lại viêm nhiễm) phát triển và phân chia không kiểm soát.

Tại Singapore, u lympho là loại ung thư phổ biến thứ 5 ở cả nam và nữ¹. Đây cũng là nguyên nhân phổ biến thứ 7 và thứ 8 gây tử vong do ung thư ở nam và nữ Singapore.

U lympho được phân thành hai loại chính: u lympho Hodgkin và u lympho không Hodgkin. U lympho Hodgkin, u lympho không Hodgkin và các phân nhóm của chúng đều có những đặc điểm bệnh lý riêng biệt, vì vậy điều quan trọng là phải phân biệt được điểm khác biệt giữa các bệnh này.

U lympho Hodgkin là gì?

U lympho Hodgkin thường bắt nguồn từ tế bào lympho B (các tế bào B) ở các hạch bạch huyết thuộc phần trên của cơ thể như cổ, ngực và nách².

U lympho Hodgkin có xu hướng lan rộng theo trật tự nhất định, có thể dự đoán được từ nhóm hạch bạch huyết này sang nhóm hạch bạch huyết tiếp theo (lây lan liền kề).

U lympho Hodgkin được chia thành hai loại chính:

• U lympho Hodgkin cổ điển

  U lympho Hodgkin cổ điển là phân nhóm phổ biến nhất của u lympho Hodgkin, chiếm hơn 9/10 ca bệnh u lympho Hodgkin tại các nước phát triển³. Đặc trưng của bệnh là các tế bào Hodgkin và Reed-Sternberg, đây là những tế bào lympho lớn, bất thường có thể chứa nhiều hơn một nhân⁴.

  U lympho Hodgkin cổ điển được chia thành bốn phân loại phụ:

  • U lympho Hodgkin xơ nốt (NSCHL)
  • U lympho Hodgkin hỗn hợp tế bào (MCCHL)
  • U lympho Hodgkin giàu lympho bào
  • U lympho Hodgkin mất lympho bào
• U lympho Hodgkin chiếm ưu thế tế bào dạng nốt (NLPHL)

  U lympho Hodgkin chiếm ưu thế tế bào dạng nốt ảnh hưởng đến khoảng 5% bệnh nhân mắc bệnh u lympho Hodgkin⁵. Đặc trưng của bệnh là các lympho bào chiếm ưu thế (còn gọi là tế bào bắp rang). Phân nhóm bệnh này phát triển chậm và có phương pháp điều trị khác so với u lympho Hodgkin cổ điển.

U lympho không Hodgkin là gì?

U lympho không Hodgkin có thể phát bệnh ở bất cứ nơi nào trong cơ thể mà có mô bạch huyết, bao gồm cả các cơ quan nội tạng như dạ dày, ruột hoặc da. Bệnh bắt nguồn từ tế bào lympho B (tế bào B). Trong một số ít trường hợp, bệnh có thể bắt nguồn từ tế bào lympho T (tế bào T) hoặc tế bào tiêu diệt tự nhiên (NK).

U lympho không Hodgkin là một bệnh không đồng nhất được chia thành hơn 60 phân nhóm dựa trên loại tế bào (tế bào B, tế bào T hoặc tế bào NK), vị trí (bắt nguồn từ hạch hoặc ngoài hạch) và cấp độ khối u. U lympho tế bào B là phân loại phụ phổ biến nhất của u lympho không Hodgkin, chiếm khoảng 85% các ca bệnh u lympho không Hodgkin⁶.

U lympho không Hodgkin có thể phát bệnh trên một hạch bạch huyết hoặc nhiều vị trí trong cơ thể (lây lan không liền kề). Các phân nhóm u lympho không Hodgkin có thể sắp xếp thành nhóm dựa trên tốc độ tiến triển của bệnh:

• U lympho ác tính thấp: bệnh phát triển chậm. VD: U lympho thể nang
• U lympho ác tính cao: bệnh phát triển nhanh và cần được điều trị ngay lập tức. VD: U lympho tế bào B lớn lan tỏa.

Sự khác biệt giữa u lympho Hodgkin và u lympho không Hodgkin

Bảng liệt kê một số điểm khác biệt chủ yếu giữa u lympho Hodgkin và u lympho không Hodgkin:

Ngoài những đặc điểm liệt kê như trên, u lympho Hodgkin và u lympho không Hodgkin nhìn chung có thể phân biệt bằng sự hiện diện của tế bào Hodgkin và Reed-Sternberg, đây là những tế bào hình thành nên một phần nhỏ của khối u ở bệnh nhân mắc u lympho Hodgkin và gia tăng số lượng khi bệnh tiến triển. Các tế bào Reed-Sternberg có thể không xuất hiện thường xuyên trong u lympho không Hodgkin tế bào B và tế bào T với hình thái và kiểu hình miễn dịch tương đương⁹.

Bác sĩ thường xác định được loại u lympho cụ thể bằng cách kiểm tra các tế bào u lympho dưới kính hiển vi và kết hợp với các xét nghiệm chẩn đoán khác.

U lympho Hodgkin và u lympho không Hodgkin: Các triệu chứng giống nhau hay khác nhau?

Nhìn chung, u lympho Hodgkin và u lympho không Hodgkin có các triệu chứng phổ biến giống nhau, chẳng hạn như:

• Sốt
• Sụt cân không rõ nguyên nhân
• Đổ mồ hôi đêm
• Thiếu máu hoặc giảm số lượng hồng cầu
• Hạch phì đại không gây đau ở cổ, nách hoặc bẹn
• Ngứa vùng da khắp cơ thể
• Mệt mỏi dai dẳng
• Ho, khó thở và đau ngực
• Đau bụng

Ở cả hai loại u lympho Hodgkin và không Hodgkin, các triệu chứng đầu tiên xuất hiện thường là sốt, sụt cân không rõ nguyên nhân và đổ mồ hôi ban đêm. Bệnh nhân u lympho Hodgkin cũng có thể gặp phải các triệu chứng viêm nhiễm, chẳng hạn như đau hạch khi uống rượu.

Điều trị u lympho Hodgkin và u lympho không Hodgkin

Nói chung, u lympho Hodgkin và u lympho không Hodgkin có thể áp dụng nhiều phương thức điều trị để kiểm soát bệnh¹⁰¹¹:

• Hóa trị sử dụng hóa chất để tiêu diệt tế bào ung thư. Hóa trị thường được dùng làm phương pháp điều trị vòng đầu cho u lympho Hodgkin và u lympho không Hodgkin, hóa trị có thể chỉ định điều trị riêng lẻ hoặc kết hợp với các liệu pháp khác để cải thiện kết quả điều trị.
• Xạ trị sử dụng các tia năng lượng cao như tia X để tiêu diệt tế bào ung thư. Xạ trị thường được dùng làm phương pháp điều trị vòng đầu cho u lympho không Hodgkin cục bộ hoặc kết hợp với hóa trị cho u lympho không Hodgkin tiến triển hoặc có độ ác tính cao. Đối với bệnh u lympho Hodgkin cổ điển, xạ trị thường thực hiện sau hóa trị, đặc biệt trong trường hợp khối u lớn.
• Liệu pháp miễn dịch khai thác hệ thống miễn dịch của chính bệnh nhân để tiêu diệt tế bào ung thư, bao gồm các kháng thể đơn dòng và chất ức chế điểm kiểm soát miễn dịch, phương pháp có thể áp dụng điều trị cho cả u lympho Hodgkin và U Lympho không Hodgkin.
• Ghép tế bào gốc, còn được gọi là ghép tủy xương: thay thế tủy xương bị tổn thương bằng tế bào gốc khỏe mạnh. Đây thường là phương pháp điều trị vòng hai khi bệnh nhân tái phát bệnh hoặc bệnh không đáp ứng điều trị tiêu chuẩn.
• Liệu pháp tế bào T thụ thể kháng nguyên dạng khảm (CAR T)là một thành tựu phát triển gần đây xoay quanh việc biến đổi tế bào T của bệnh nhân để tiêu diệt tế bào ung thư. Loại liệu pháp miễn dịch này cho thấy kết quả đầy hứa hẹn trong điều trị u lympho, với tỷ lệ thành công là 60-80% thuyên giảm bệnh¹². Bệnh nhân u lympho đủ điều kiện tiếp nhận liệu pháp tế bào CAR T bao gồm:
  • Người trưởng thành mắc bệnh u lympho tế bào B lớn lan tỏa tái phát hoặc không đáp ứng điều trị và không được hưởng lợi từ ít nhất hai phương pháp điều trị tiêu chuẩn.
  • Người trưởng thành mắc bệnh u lympho thể nang tái phát hoặc không đáp ứng điều trị và không được hưởng lợi từ ít nhất hai loại điều trị tiêu chuẩn.

Mục đích và cách tiếp cận điều trị cho hai bệnh u lympho Hodgkin và u lympho không Hodgkin tùy thuộc vào phân loại bệnh, đặc điểm của bệnh, mức độ bệnh cũng như sức khỏe tổng thể của bệnh nhân. Vì vậy, điều quan trọng là cần phải chẩn đoán chính xác và xác định giai đoạn bệnh để thiết lập phương pháp điều trị thích hợp nhất cho bệnh nhân.

¹Singapore Cancer Registry Annual Report 2020
²'What is Hodgkin Lymphoma?', American Cancer Society, 2023
³'What is Hodgkin Lymphoma?', American Cancer Society, 2023
⁴'Reed-Sternberg cell', National Cancer Institute Dictionary of Cancer Terms, 2023
⁵https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK499969/
⁶'Types of B-cell Lymphoma', American Cancer Society, 2023
⁷'Hodgkin Lymphoma Risk Factors', American Cancer Society, 2023
⁸'Non-Hodgkin Lymphoma Risk Factors', American Cancer Society, 2023
⁹Yadav G, Singh A, Jain M, Kushwaha R, Verma SP. Reed Sternberg-Like Cells in Non-Hodgkin Lymphoma: A Diagnostic Challenge. Discoveries (Craiova). 2022 Sep 30;10(3):e155. doi: 10.15190/d.2022.14. PMID: 36540090; PMCID: PMC9754675.
¹⁰'Treating Hodgkin Lymphoma', American Cancer Society, 2023
¹¹'Treating Non-Hodgkin Lymphoma', American Cancer Society, 2023
¹²https://ashpublications.org/bloodadvances/article/4/21/5414/