Ung Thư Đại Trực Tràng

Ung thư đại trực tràng là gì?

Ung thư đại trực tràng, thường được gọi là ung thư đại tràng hoặc ung thư ruột già, đây là bệnh ung thư bắt nguồn từ các mô của đại tràng (đoạn dài nhất của ruột già) hoặc trực tràng (đoạn cuối ruột già trước khi đến hậu môn).

Mức độ phổ biến của ung thư đại trực tràng?

Ung thư đại trực tràng là một trong những bệnh ung thư phổ biến nhất. Tại Singapore, ung thư đại trực tràng là loại ung thư phổ biến nhất ở nam giới, chiếm gần 17% tổng số ca ung thư ở nam và đứng thứ hai sau ung thư vú ở nữ, chiếm 13% tổng số ca ung thư ở nữ¹.

Tin tốt là số ca tử vong do ung thư đại trực tràng đã giảm đi nhiều trong 15 năm qua¹. Một phần là vì nhiều người đã đi khám sức khỏe thường xuyên giúp phát hiện sớm ung thư đại trực tràng². Phương pháp điều trị ung thư đại trực tràng cũng được cải thiện, điều này có nghĩa là bệnh nhân giờ đây được điều trị hiệu quả hơn². Việc phát hiện sớm ung thư đại trực tràng sẽ giúp gia tăng khả năng chữa khỏi bệnh hoàn toàn³.

Nguyên nhân gây ung thư đại trực tràng?

Không có nguyên nhân riêng lẻ nào gây ra ung thư đại trực tràng, nhưng có khả năng kết hợp các yếu tố di truyền và môi trường⁴. Trong hầu hết các trường hợp, ung thư đại tràng bắt nguồn từ một polyp lành tính, sau đó phát triển thành ung thư trong khoảng thời gian từ 5 đến 10 năm⁴.

Yếu tố nguy cơ gây ra ung thư đại trực tràng

Mặc dù không biết được chính xác nguyên nhân gây bệnh, nhưng những người có nguy cơ ung thư sẽ có khả năng mắc ung thư đại trực tràng cao hơn những người khác. Các nghiên cũng cho thấy những người có các yếu tố nguy cơ sau sẽ có nhiều khả năng phát triển ung thư đại trực tràng⁵:

• Polyp đại trực tràng

  Polyp là tổ chức phát triển ở thành trong đại tràng hoặc trực tràng và phổ biến ở các đối tượng trên 50 tuổi. Hầu hết các polyp đều lành tính (không phải ung thư), nhưng theo thời gian, có thể có những biến đổi di truyền khiến một số polyp (u tuyến) trở thành ung thư.

• Bệnh viêm ruột

  Một người mắc bệnh lý dẫn đến viêm đại tràng (chẳng hạn như viêm loét đại tràng hoặc bệnh Crohn) trong nhiều năm sẽ tăng nguy cơ mắc ung thư.

• Tiền sử cá nhân từng mắc bệnh ung thư

  Một người từng bị ung thư đại trực tràng sẽ có nhiều khả năng mắc ung thư đại trực tràng lần thứ hai. Ngoài ra, những phụ nữ có tiền sử ung thư buồng trứng, tử cung (nội mạc tử cung) hoặc vú sẽ có nguy cơ cao mắc ung thư đại trực tràng.

• Tiền sử gia đình

  Những người có một hoặc nhiều người thân thế hệ thứ nhất (cha mẹ, anh/chị/em hoặc con cái) mắc bệnh ung thư đại trực tràng sẽ có khả năng cao mắc bệnh này hơn những người khác, đặc biệt nếu người thân từng mắc bệnh ung thư khi còn trẻ.

• Thói quen sinh hoạt

  Những người hút thuốc, uống nhiều rượu, có chế độ ăn nhiều chất béo và ít chất xơ (có trong trái cây và rau quả), thừa cân hoặc ít hoạt động thể chất sẽ có nguy cơ cao mắc ung thư đại trực tràng.

• Tuổi tác

  Ung thư đại trực tràng có nhiều khả năng phát bệnh khi cơ thể con người già đi. Có hơn 90% số lượng người mắc bệnh này được chẩn đoán trong giai đoạn từ 50 tuổi trở đi⁶.

Những dấu hiệu và triệu chứng của ung thư đại trực tràng?

Ung thư đại trực tràng không phải trường hợp nào cũng xuất hiện triệu chứng, đặc biệt là ở giai đoạn đầu của bệnh.

Các triệu chứng ung thư đại trực tràng có thể bao gồm⁷:

• Thay đổi thói quen đại tiện (tiêu chảy hoặc táo bón)
• Cảm giác đại tiện không hết
• Có máu (đỏ tươi hoặc màu sẫm) trong phân
• Phân kích thước hẹp hơn bình thường
• Thường xuyên bị đau bụng hoặc đau quặn ruột, hoặc cảm thấy no hoặc chướng bụng
• Sụt cân không rõ nguyên nhân
• Lúc nào cũng cảm thấy rất mệt
• Bị buồn nôn hoặc nôn

Các vấn đề sức khỏe khác có thể gây ra một số triệu chứng như trên. Ngoài ra, điều quan trọng cần lưu ý là ung thư giai đoạn đầu thường không gây đau.

Nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào trong số này thì nên đến bác sỹ khám. Hãy nhớ rằng chẩn đoán và điều trị sớm sẽ mang lại kết quả tốt hơn những người được chẩn đoán ở giai đoạn muộn.

Chẩn đoán ung thư đại trực tràng

Nếu bạn có triệu chứng hoặc kết quả khám nghĩ tới ung thư đại trực tràng, bác sĩ sẽ kiểm tra thêm để xác định chẩn đoán. Ung thư đại trực tràng có thể phát hiện thông qua các xét nghiệm sau⁸:

• Tiền sử và khám lâm sàng

  Bác sĩ sẽ hỏi về tiền sử bệnh của bản thân và gia đình, sau đó khám lâm sàng để tìm kiếm khối u trong ổ bụng.

• Nội soi đại tràng sigma

  Thủ thuật này sẽ được thực hiện nếu có nghi ngờ ung thư trực tràng. Bác sĩ sẽ khám trực tràng và phần dưới của đại tràng bằng một ống nhỏ cứng, có đèn (soi đại tràng sigma) để tìm kiếm khối u.

• Nội soi đại tràng

  Bác sĩ sẽ kiểm tra toàn bộ đại tràng và trực tràng bằng một ống nhỏ mềm, có đèn (soi đại tràng) cùng máy quay video nằm ở đầu ống. Ống soi được đưa qua đường hậu môn tiến vào trực tràng và đại tràng.

• Chụp CT đại tràng

  Còn được gọi là nội soi đại tràng thực tế ảo, quy trình này sử dụng thiết bị X-quang đặc biệt để chụp chiếu hình ảnh bên trong đại tràng và trực tràng.

Nếu phát hiện thấy những bất thường (chẳng hạn như polyp) thì sẽ cân nhắc làm sinh thiết sau đó. Thường, các mô bất thường được loại bỏ trong quá trình nội soi hoặc soi đại tràng sigma. Sau đó chuyên gia giải phẫu bệnh sẽ kiểm tra mẫu mô để tìm kiếm tế bào ung thư qua kính hiển vi.

Đánh giá giai đoạn ung thư đại trực tràng như thế nào?

Nếu sinh thiết cho thấy có tế bào ung thư, bác sĩ sẽ cần đánh giá giai đoạn bệnh để lên kế hoạch điều trị tốt nhất. Giai đoạn bệnh được xác định dựa trên mức độ xâm lấn của khối u, ung thư đã xâm lấn các mô lân cận chưa? đã lan rộng hay chưa và nếu có thì đã lan đến bộ phận nào của cơ thể?

Các bác sĩ mô tả các giai đoạn ung thư đại trực tràng như sau⁹:

Các lựa chọn điều trị ung thư đại trực tràng

Trong những năm gần đây đã có nhiều tiến bộ lớn trong điều trị ung thư đại trực tràng. Đặc biệt, hiện nay đã có những phương pháp điều trị rất tốt cho bệnh nhân ung thư ở giai đoạn tiến triển.

Lựa chọn phương án phù hợp sẽ tùy thuộc vào loại khối u, vị trí cũng như đặc điểm của từng bệnh nhân². Các phương pháp điều trị khu trú thường phù hợp với bệnh ung thư giai đoạn đầu, do vậy bệnh nhân được điều trị mà không ảnh hưởng đến các cơ quan còn lại của cơ thể¹⁰. Điều trị toàn thân sẽ sử dụng thuốc uống qua đường miệng hoặc truyền trực tiếp vào máu để tiếp cận các tế bào ung thư trên khắp cơ thể¹⁰.

• Phẫu thuật

  Colorectal cancer Phẫu thuật ung thư đại trực tràng bao gồm loại bỏ các mô có chứa khối u và các mô/hạch bạch huyết lân cận. Thủ thuật sẽ tiến hành thông qua phương pháp nội soi (phẫu thuật lỗ khóa) hoặc mở bụng (phẫu thuật mở).

• Hóa trị

  Hóa trị là phương pháp sử dụng thuốc để thu nhỏ/tiêu diệt tế bào ung thư khi truyền vào máu và đi khắp cơ thể. Hóa trị thường được chỉ định cho bệnh ung thư giai đoạn tiến triển (giai đoạn 3 hoặc 4) để kiểm soát ung thư, và đôi khi còn chỉ định cho ung thư đại tràng giai đoạn 2 sau phẫu thuật để làm giảm nguy cơ tái phát bệnh.

• Liệu pháp nhắm mục tiêu

  Một số bệnh nhân ung thư đại trực tràng đã lan sang các bộ phận khác của cơ thể sẽ được chỉ định điều trị bằng liệu pháp nhắm mục tiêu. Liệu pháp nhắm mục tiêu sử dụng các loại thuốc ngăn chặn ung thư bằng cách can thiệp vào các phân tử liên quan đến sự phát triển và lan rộng của khối u.

• Xạ trị

  Xạ trị sử dụng tia năng lượng cao để tiêu diệt tế bào ung thư. Tia xạ chỉ ảnh hưởng đến các tế bào ung thư ở vùng được điều trị. Xạ trị thường được chỉ định để điều trị ung thư trực tràng.

Tỷ lệ sống sót của ung thư đại trực tràng

Chẩn đoán sớm bệnh ung thư đại trực tràng sẽ có khả năng chữa khỏi. Bệnh phát hiện càng sớm thì khả năng chữa khỏi ung thư càng cao³.

Điều quan trọng cần lưu ý là những tỷ lệ này chỉ là con số ước tính và với những tiến bộ không ngừng trong điều trị cũng như các phương pháp tầm soát, tỷ lệ sống sót của bệnh ung thư đại trực tràng dự kiến sẽ tiếp tục được cải thiện.

Tầm soát ung thư đại trực tràng

Tầm soát bệnh rất quan trọng! Tầm soát sẽ giúp bác sĩ tìm ra polyp hoặc ung thư trước khi xuất hiện triệu chứng. Phát hiện sớm ung thư đại trực tràng cũng góp phần nâng cao hiệu quả điều trị ung thư. Các xét nghiệm tầm soát sau đây được sử dụng để phát hiện polyp, ung thư hoặc các bất thường khác¹¹:

• Xét nghiệm máu trong phân (FOBT) hoặc Xét nghiệm hóa miễn dịch trong phân (FIT)

  Trong trường hợp ung thư hoặc polyp có chảy máu, xét nghiệm FOBT hoặc FIT có khả năng phát hiện lượng máu nhỏ trong phân. Nếu xét nghiệm này phát hiện ra máu thì sẽ cần làm thêm các xét nghiệm khác để tìm ra nguồn gốc của máu. Các bệnh lý lành tính (chẳng hạn như bệnh trĩ) cũng có thể làm máu lẫn trong phân.

• Nội soi đại tràng

  Bác sĩ sẽ kiểm tra toàn bộ đại tràng và trực tràng bằng một ống dài có đèn (soi đại tràng) kèm máy quay nằm ở đầu ống soi. Nếu nội soi tìm thấy polyp (tăng trưởng lành tính nhưng có thể dẫn đến ung thư) thì sẽ lập tức cắt bỏ chúng.

• Nội soi đại tràng thực tế ảo

  Sử dụng thiết bị x-quang đặc biệt để xây dựng hình ảnh đại tràng và trực tràng. Máy tính sẽ tập hợp những hình ảnh cắt lớp giúp quan sát thấy các polyp và bất thường khác.

Các xét nghiệm tầm soát được khuyến nghị cho đối tượng trên 50 tuổi không có yếu tố nguy cơ và khó để phát hiện polyp tiền ung thư ở giai đoạn đầu. Những người có nguy cơ ung thư cao thì nên tầm soát bệnh sớm hơn⁴.

Phòng ngừa ung thư đại trực tràng

Không có cách nào đảm bảo có thể ngăn ngừa ung thư đại trực tràng. Tuy nhiên, đây là một số cách giúp làm giảm nguy cơ ung thư^9,12:

• Tầm soát bệnh thường xuyên - Tầm soát ung thư đại trực tràng giúp phát hiện các polyp tiền ung thư và cắt bỏ trước khi chúng chuyển thành ung thư
• Duy trì chế độ ăn uống cân bằng bổ sung nhiều trái cây, rau củ, ngũ cốc nguyên hạt, ăn ít thịt đỏ và thịt chế biến sẵn
• Tích cực vận động, tập thể dục thường xuyên và duy trì trọng lượng cơ thể khỏe mạnh
• Không hút thuốc
• Hạn chế uống rượu

Ung thư đại trực tràng thường xuất hiện ở độ tuổi nào?

Khả năng phát triển ung thư đại trực tràng tăng lên khi cơ thể con người già đi. Nguy cơ ung thư tăng mạnh từ độ tuổi 50 với khoảng 90% trường hợp ung thư được chẩn đoán ở bệnh nhân từ 50 tuổi trở lên².

Ung thư đại trực tràng nghiêm trọng đến mức nào?

Tỷ lệ sống sót trong vòng 5 năm của ung thư đại trực tràng là 64%. Tuy nhiên, những bệnh nhân ung thư khu trú/giai đoạn đầu có tỷ lệ sống sót cao đến 90%². Kiểm tra trực tràng định kỳ sẽ giúp phát hiện sớm và có cơ hội chữa khỏi bệnh cao hơn³.

Ung thư đại trực tràng có chữa được không?

Ung thư đại trực tràng có khả năng điều trị cao và thường có thể chữa khỏi, đặc biệt khi phát hiện bệnh ở giai đoạn đầu¹³.

Ung thư đại trực tràng có giống ung thư đường ruột không?

Ruột là một phần của hệ thống tiêu hóa bao gồm ruột non (tiểu tràng) và ruột già (đại tràng và trực tràng). Ung thư đường ruột thường xuất hiện nhiều ở đại tràng và trực tràng, còn được gọi là ung thư đại trực tràng. Trong một số trường hợp rất hiếm thì ung thư đường ruột có thể phát triển ở ruột non.

Nguồn tham khảo