သားအိမ်ကင်ဆာ
ခြုံငုံသုံးသပ်ချက်
သားအိမ်ကင်ဆာဆိုတာဘာလဲ ?
သားအိမ်ကင်ဆာ ( endometrial cancer ) သို့မဟုတ် uterine or womb cancer ဟုလည်း လူသိများသော သားအိမ်ကင်ဆာသည် သားအိမ်အတွင်းမှ စတင်သည့် ကင်ဆာအမျိုးအစားဖြစ်ပါသည်။ သားအိမ်သည် ကိုယ်ဝန်ဆောင်ချိန်အတွင်း ကလေးကြီးထွားဖွံဖြိုးမှုတွင် ဖြစ်ပေါ်လာသော အခေါင်းပေါက်၊ သစ်တော်သီးပုံစံ တင်ပါးဆုံတွင်းအင်္ဂါတစ်ခုဖြစ်ပါသည်။ သားအိမ်ရဲ့ အဆုံးရှိ သားအိမ်ခေါင်းဟာ သားအိမ်နဲ့ မိန်းမကိုယ်ကို ချိတ်ဆက်ပေးပါသည်။ သားအိမ်အတွင်းသားကင်ဆာသည် သားအိမ်၏အလွှာ (endometrium) ဟုခေါ်သော ဆဲလ်အလွှာမှအစပြုပါသည်။
သားအိမ်ကင်ဆာအမျိုးအစားများ
သားအိမ်ကင်ဆာများကို သူတို့ဘယ်လောက်ရောဂါဆိုးရွားသလဲအပေါ်မူတည်၍ အုပ်စုခွဲထားပါသည်1,2,3။
Type 1 သားအိမ်တွင်းကင်ဆာများသည် ပြင်းထန်မှုနည်းပါသည်။ ၎င်းတို့သည် အခြားတစ်ရှူးများသို့ လျင်မြန်စွာ မပျံ့နှံ့နိုင်ဘဲ များသောအားဖြင့် ပိုမိုကောင်းမွန်သော ရလဒ်ကို ရရှိတတ်ပါသည်။ endometrial ကင်ဆာအများစုသည် endometrioid adenocarcinoma ဟုခေါ်သော အမျိုးအစားခွဲများဖြစ်ပါသည်။ အမျိုးအစား 1 သားအိမ်တွင်းကင်ဆာများသည် အီစထရိုဂျင် အလွန်အကျွံ ကြောင့်ဟု ယူဆကြပါသည်။
Type 2 သားအိမ်တွင်းကင်ဆာများသည် ပို၍ပြင်းထန်ပါသည်။ ၎င်းတို့တွင် ရှားပါးသော အမျိုးအစားခွဲများဖြစ်သည့် serous၊ clear cell, mucinous, undifferentiated and dedifferentiated carcinomas များ ပါဝင်ပါသည်။ ၎င်းတို့သည် ကြီးထွားမှု မြန်ဆန်ပြီး သားအိမ်ပြင်ပသို့ ပျံ့နှံ့နိုင်ခြေ ပိုများကြောင်း စစ်ဆေးမှုခံယူပြီးဖြစ်ပါသည်။ ဤကင်ဆာများသည် သာမန် endometrium နှင့် မတူဘဲ ကွဲပြားမှု ညံ့ဖျင်းခြင်း သို့မဟုတ် အဆင့်မြင့်ခြင်း ဟုခေါ်သည်။
သားအိမ်ကင်ဆာသည် ဘယ်လောက်အဖြစ်များသလဲ?
စင်္ကာပူတွင် uterine cancer (သားအိမ်ကင်ဆာနှင့် အခြားရှားပါးသော သားအိမ်ကင်ဆာများ အပါအဝင်) သည် အမျိုးသမီးများတွင် စတုတ္ထမြောက် အဖြစ်အများဆုံး ကင်ဆာဖြစ်ပါသည်4။ အမျိုးသမီး မျိုးပွားအင်္ဂါများတွင် အဖြစ်များဆုံး ကင်ဆာဖြစ်ပြီး မီးယပ်သွေးဆုံးသော အမျိုးသမီးများတွင် ပိုမိုဖြစ်ပွားလေ့ရှိပါသည်5။
သတင်းကောင်းကတော့ သားအိမ်ကင်ဆာကြောင့် သေဆုံးရတဲ့ အရေအတွက်ဟာ တခြား ထိပ်ဆုံးကင်ဆာ ဆယ်ခုနဲ့ ယှဉ်ရင် အတော်လေးနည်းပါတယ်။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ၎င်းသည် ကင်ဆာဖြစ်စဉ်တွင် စောစီးစွာ ရောဂါလက္ခဏာများ ပြသနိုင်သောကြောင့်ဖြစ်ပြီး ကင်ဆာရောဂါမပြန့်ပွားမီ လျင်မြန်သောရောဂါရှာဖွေမှုနှင့် ကုသမှုကို ခံယူနိုင်သောကြောင့်ဖြစ်သည်။
ဖြစ်စေသောအကြောင်းရင်းများနှင့် ဝေဒနာများ
သားအိမ်ကင်ဆာ ဘယ်ကြောင့်ဖြစ်ကြပါသလဲ?
Endometrial cancer သည် endometrium အတွင်းရှိဆဲလ်များသည် ၎င်းတို့၏ DNA တွင် ပြောင်းလဲမှု (ဗီဇပြောင်းလဲမှုများ) ဖြစ်ပေါ်လာသောအခါတွင် endometrial ဆဲလ်များသည် ပုံမှန်မဟုတ်စွာကြီးထွားလာပြီး အကျိတ်ဖြစ်လာပါသည်။ ဗီဇပြောင်းခြင်းအတွက် အကြောင်းရင်းအတိအကျကို အပြည့်အစုံမသိရပါ။
သားအိမ်ကင်ဆာဖြစ်နိုင်ချေများ
လူတစ်ဦးသည် သားအိမ်တွင်းကင်ဆာြဖစ်ပြီး ၊ အခြားတစ်ဦးမှာ သားအိမ်တွင်းကင်ဆာမဖြစ်ပွားရခြင်းနှင့်ပတ်သက်၍ သေချာရှင်းလင်းချက် မရှိသော်လည်း လူတစ်ဦးတွင် သားအိမ်အတွင်း ကင်ဆာဖြစ်ပွားနိုင်ခြေကို တိုးစေသည့် အကြောင်းရင်းအချို့ ပါဝင်သည်1,2,6။
- ဟော်မုန်းဆိုင်ရာအချက်များ- အဓိက အမျိုးသမီးဟော်မုန်း နှစ်ခု (oestrogen နှင့် progesterone) ၏ မညီမျှမှုသည် endometrium ကို ထိခိုက်စေပြီး ကင်ဆာဖြစ်ပွားရန် အလားအလာ ပိုများစေသည်။ ကင်ဆာဆဲလ်များကြီးထွားမှုကို အများအားဖြင့် သားဥအိမ်မှထုတ်လုပ်သည့်ဟော်မုန်းဖြစ်သည့် အီစထရိုဂျင်နှင့် ခန္ဓာကိုယ်အတွင်းရှိ အဆီဆဲလ်များကို လှုံ့ဆော်ပေးသည်။ အမျိုးသမီးတစ်ဦးသည် သားအိမ်တွင်းကင်ဆာဖြစ်ပွားနိုင်ခြေကို ကြာရှည်စွာ လှုံ့ဆော်မှုနှင့် အီစထရိုဂျင်နှင့် ထိတွေ့မှုကြောင့် တိုးလာပါသည်။ ပါဝင်သော အခြေအနေများနှင့် အနေအထားများ မှာ -
- အဝလွန်ခြင်း- အမျိုးသမီးတစ်ဦး၏ သားဥအိမ်သည် သွေးမဆုံးမီ အီစထရိုဂျင်ကို အဓိကထုတ်လုပ်ပါသည်။ သို့သော်လည်း အဆီတစ်သျှူးများသည် အခြားသောဟော်မုန်း (အန်ဒရိုဂျင်ဟုခေါ်သည်) ကို အီစထရိုဂျင်အဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲနိုင်သည်။ အထူးသဖြင့် သွေးဆုံးပြီးနောက်တွင် အီစထရိုဂျင်အဆင့်ကို ထိခိုက်စေနိုင်သည်။ အဆီတစ်သျှူးပမာဏ များလေလေ အီစထရိုဂျင် ပမာဏ များလေလေ၊ ထို့ကြောင့် သားအိမ်တွင်း ကင်ဆာ ဖြစ်ပွားနိုင်ခြေ မြင့်မားလေဖြစ်သည်။ ကျန်းမာသောကိုယ်အလေးချိန်ရှိနေသည့် အမျိုးသမီးများနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက အဝလွန်သော အမျိုးသမီးများတွင် သားအိမ်တွင်းကင်ဆာသည် နှစ်ဆ (Body Mass Index သို့မဟုတ် BMI 25 မှ 30 အဖြစ် တိုင်းတာသည်) နှင့် အဝလွန်သော အမျိုးသမီးများ (BMI > 30) တွင် အဖြစ်များပြီး ၃ ဆ ပိုများသည်6။ အသက်ကြီးလာသည်နှင့်အမျှ ကိုယ်အလေးချိန်တိုးလာခြင်းနှင့် တစ်သက်တာအတွင်း ကိုယ်အလေးချိန် မကြာခဏ အတက်အကျရှိခြင်းတို့သည် သွေးဆုံးပြီးနောက် သားအိမ်တွင်းကင်ဆာ ဖြစ်နိုင်ခြေ မြင့်မားလာခြင်းနှင့် ဆက်စပ်မှုရှိသည်6။
- အမျိုးသမီးတစ်ဦး၏တစ်သက်တာအတွင်း ရာသီစက်ဝန်းပိုများလာခြင်း- ရာသီလာချိန်များလာပါက endometrium ကို အီစထရိုဂျင်ပိုမိုထုတ်လွှတ်နိုင်သောကြောင့် အသက် 12 နှစ်မတိုင်မီ ဓမ္မတာစောခြင်းနှင့်/သို့မဟုတ် အသက် 50 နှစ်နောက်ပိုင်း သွေးဆုံးချိန်နှောင်းပိုင်းတွင် သားအိမ်တွင်းကင်ဆာဖြစ်နိုင်ခြေကို တိုးစေပါသည်။
- ကိုယ်ဝန်ဆောင်မှုနည်းခြင်း သို့မဟုတ် လုံးဝကိုယ်ဝန်မဆောင်ဖူးခြင်း- ဟော်မုန်းဟန်ချက်ညီမှုသည် သားအိမ်တွင်းကင်ဆာကိုကာကွယ်ပေးသည့် ကိုယ်ဝန်ရှိစဉ်အတွင်း ပရိုဂျက်စတီရုန်းပိုမိုပြောင်းလဲသွားပါသည်6။ ကိုယ်ဝန်မဆောင်ဖူးသော အမျိုးသမီးများသည် သားအိမ်တွင်းကင်ဆာ ဖြစ်နိုင်ခြေ ပိုများပါသည်။
- အီစထရိုဂျင်ဖြင့် ဟော်မုန်းအစားထိုးကုထုံး- အီစထရိုဂျင် ကုသမှုကို သွေးဆုံးပြီး ပူခြင်းနှင့် မိန်းမကိုယ်ခြောက်သွေ့ခြင်းကဲ့သို့သော သွေးဆုံးခြင်းလက္ခဏာများကို သက်သာစေရန်နှင့် သွေးဆုံးချိန်တွင် ဖြစ်ပွားနိုင်သည့် အရိုးပွရောဂါ (အရိုးများအားနည်းလာခြင်း) ကို ကာကွယ်ရန် ကူညီပေးပါသည်။ သို့သော်လည်း ပရိုဂျက်စတီရုန်းဟော်မုန်း မပါဘဲ အီစထရိုဂျင်ဟော်မုန်း တစ်မျိုးတည်းကို အသုံးပြုပါက သားအိမ်ကင်ဆာကို ဖြစ်စေနိုင်ပါသည်။ ဟော်မုန်းကုထုံးဟုခေါ်သော အီစထရိုဂျင်နှင့် ပရိုဂျက်စတီရုန်းပေါင်းစပ်ထားသော ဟော်မုန်းကုထုံးသည် ဤအန္တရာယ်ကို လျှော့ချနိုင်သည်။
- သားဥအိမ်ရောဂါများ- အချို့သော သားဥအိမ်အကျိတ်များသည် ဟော်မုန်းမညီမျှမှုကို ဖြစ်စေသည့် သားအိမ်တွင်းကင်ဆာ ဖြစ်နိုင်ခြေကို တိုးမြင့်စေပါသည်။ Polycystic ovarian Syndrome (PCOS) ဟုခေါ်သော အခြေအနေရှိသော အမျိုးသမီးများတွင် မြင့်မားသော အန်ဒရိုဂျင် (ကျားဟော်မုန်း) ၊ မြင့်မားသော အီစထရိုဂျင် ပမာဏ နှင့် နည်းသော ပရိုဂျက်စတီရုန်း အဆင့်များ ကဲ့သို့သော ပုံမှန်မဟုတ်သော ဟော်မုန်းပမာဏ ရှိပါသည်။ ဟော်မုန်းမညီမျှခြင်းသည် ရာသီစက်ဝန်းမမှန်ခြင်း၊ မျိုးမပွားနိုင်ခြင်းနှင့် သားအိမ်တွင်းကင်ဆာဖြစ်နိုင်ခြေ တိုးလာစေပါသည်။
ရင်သားကင်ဆာအတွက် ဟော်မုန်းကုထုံး- အချို့သော ဟော်မုန်းဆေးများ (ဥပမာ tamoxifen ကဲ့သို့သော) ရင်သားကင်ဆာကို ကုသရန် သို့မဟုတ် ကာကွယ်ရန်အတွက် သောက်နေသော အမျိုးသမီးများသည် သားအိမ်တွင်းကင်ဆာ ဖြစ်နိုင်ခြေ ပိုများပါသည်။ သို့သော်လည်း ရင်သားကင်ဆာပြန်ဖြစ်နိုင်ချေကို လျှော့ချခြင်း (ပြန်စ) ၏ အကျိုးကျေးဇူးများနှင့် ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်သည့် ဤအန္တရာယ်ကို ချိန်ဆရန် အရေးကြီးပါသည်။
အသက်အရွယ်- သားဥအိမ်ကင်ဆာသည် အသက် ၅၀ နှင့် ၆၀ နှစ်များအတွင်း အမျိုးသမီးများတွင် အဖြစ်အများဆုံးဖြစ်ပြီး သွေးဆုံးချိန်တွင်ဖြစ်သည်။
အစားအသောက်- တိရိစ္ဆာန်အဆီများသောအစားအစာသည် သားအိမ်တွင်းကင်ဆာအပါအဝင် ကင်ဆာများစွာကို ဖြစ်ပွားနိုင်ခြေကို တိုးစေနိုင်သည်။ အဆီများသော အစားအစာများသည် အများအားဖြင့် ကယ်လိုရီများသော အစားအစာများဖြစ်ပြီး အဝလွန်ခြင်းကို ဖြစ်စေနိုင်သော လူသိများသော သားအိမ်တွင်းကင်ဆာ ဖြစ်နိုင်ခြေ အချက်တစ်ခုလည်း ဖြစ်သည်။
Endometrial hyperplasia- သားအိမ်အတွင်းသားအမြှေးပါးများ ထူလာကာ သားအိမ်အတွင်းသားများ ကြီးထွားလာသောအခါတွင် ဖြစ်ပေါ်ပါသည်။ များသောအားဖြင့် အပျော့စား သို့မဟုတ် ရိုးရိုး hyperplasia သည် ကင်ဆာဖြစ်နိုင်ခြေ အလွန်နည်းပါးသည်။ hyperplasia ကို ပုံမှန်မဟုတ်ဟု ယူဆပါက၊ ( သို့) ၎င်းကို မကုသပါက ကင်ဆာအဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲနိုင်ခြေ ပိုများသည်။
ယခင်ရင်သား သို့မဟုတ် သားအိမ်ကင်ဆာ- ရင်သားကင်ဆာ သို့မဟုတ် သားဥအိမ်ကင်ဆာရှိခဲ့ဖူးသော အမျိုးသမီးများသည်လည်း သားအိမ်ကင်ဆာ ဖြစ်နိုင်သည်။ ဤကင်ဆာများသည် အစားအသောက်၊ ဟော်မုန်းဓာတ်နှင့် မျိုးပွားမှုဆိုင်ရာ အန္တရာယ်အချက်များ ရှိသည်။.
အမျိုးအစား 2 ဆီးချိုရောဂါ- သားအိမ်တွင်းကင်ဆာသည် ဆီးချိုမရှိသူနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက အမျိုးအစား 2 ဆီးချိုရှိသော အမျိုးသမီးများတွင် နှစ်ဆခန့်အဖြစ်များပါသည်။
မိသားစုရာဇဝင်- ပထမအဆင့် ဆွေမျိုးများ (အမေ၊ ညီမ၊ သို့မဟုတ် သမီး) တွင် သားအိမ်အတွင်း သားအိမ်ကင်ဆာ မိသားစုရာဇဝင်ရှိခြင်းသည်လည်း သင့်တွင် ဖြစ်ပွားနိုင်ခြေကို တိုးစေသည်။ Lynch Syndrome ဟုခေါ်သော မျိုးရိုးလိုက်မဟုတ်သော အူမကြီးကင်ဆာ (HNPCC) ကဲ့သို့သော အမွေဆက်ခံသည့် အခြေအနေအချို့သည် မျိုးဆက်မှတစ်ဆက်သို့ ကူးဆက်သော မျိုးရိုးဗီဇပြောင်းလဲမှုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသည်။ အကယ်၍ လူတစ်ဦးတွင် ဤလက္ခဏာစုရှိနေပါက၊ သားအိမ်တွင်းကင်ဆာဖြစ်နိုင်ခြေ ( ၇၀ ) ရာခိုင်နှုန်း အထိ အပါအဝင် အခြားကင်ဆာများ ဖြစ်နိုင်ခြေ တိုးလာပါသည်6။
ယခင် တင်ပါးဆုံတွင်း ဓာတ်ရောင်ခြည် ကုထုံး- အခြားကင်ဆာများကို ကုသရန် တင်ပါးဆုံတွင်း ဓာတ်ရောင်ခြည် ကုထုံးသည် ပုံမှန်ဆဲလ် DNA ကို ပျက်စီးစေနိုင်ပါသည်။ ဤပျက်စီးမှုသည် သားအိမ်အပါအဝင် တင်ပါးဆုံတွင်းအင်္ဂါများတွင် ကင်ဆာဒုတိယအမျိုးအစားဖြစ်ပွားနိုင်ခြေကို တိုးမြင့်စေနိုင်သည်။
ဤအန္တရာယ်အချက်များထဲမှ တစ်ခု သို့မဟုတ် တစ်ခုထက်ပိုသောအချက်များရှိခြင်းသည် သားအိမ်တွင်းကင်ဆာကို အလိုအလျောက်ခံစားရမည်ဟု မဆိုလိုပါ။ ဖြစ်နိုင်ခြေအချက်များသောလူအများစုသည် သားအိမ်တွင်းကင်ဆာကို ဘယ်တော့မှ မဖြစ်ပွားနိုင်သော်လည်း အချို့သောအန္တရာယ်အချက်များ မသိရှိကြပါ။
သားအိမ်ကင်ဆာ၏ ရောဂါလက္ခဏာများနှင့် ဝေဒနာများ က ဘာလဲ ?
ပါဝင်သော သားအိမ်ကင်ဆာ၏ ရောဂါလက္ခဏာများနှင့် ဝေဒနာများ မှာ7-
- ပုံမှန်မဟုတ်သော မိန်းမကိုယ်မှ သွေးဆင်းခြင်းဖြစ်ကြသော ရာသီစက်ဝန်းတစ်ခုနှင့်တစ်ခုကြား သွေးဆင်းခြင်း၊ တစ်လလျှင် တစ်ကြိမ်ထက်ပို၍ သွေးဆင်းခြင်း၊ တစ်လပတ်လုံး အဆက်မပြတ် သွေးထွက်ခြင်း သို့မဟုတ် သွေးတစက်စက် ထွက်ခြင်းနှင့် သွေးဆုံးပြီးနောက် သွေးဆင်းခြင်းတို့ အပါအဝင် ပုံမှန်မဟုတ်သော မိန်းမကိုယ်မှ သွေးထွက်ခြင်း။
- ပုံမှန်မဟုတ်သော မိန်းမကိုယ်မှ အရည်ဆင်းခြင်း၊ သွေးစွန်းခြင်း သို့မဟုတ် နီညိုရောင်ရှိပြီး အနံ့ဆိုးထွက်ခြင်း ဖြစ်နိုင်ပါသည်။
- တင်ပါးဆုံတွင်း ကြွက်တက်ခြင်း သို့မဟုတ် နာကျင်ခြင်း။
- တင်ပါးဆုံတွင်း ထုထည် ကြီးမားခြင်း။
- မထင်မှတ်ဘဲ ကိုယ်အလေးချိန်ကျခြင်း။
- လိင်ဆက်ဆံစဉ် နာကျင်ခြင်း။
- လိင်ဆက်ဆံပြီးနောက် သွေးထွက်ခြင်း။
- ဆီးသွားရခက် သို့မဟုတ် နာကျင်ခြင်း။
သားအိမ်တွင်းကင်ဆာကို စောစီးစွာသိရှိနိုင်ခြင်းကြောင့် ရလဒ်ကောင်းနှင့် ပျောက်ကင်းရန် အခွင့်အလမ်းပိုများပါသည်။ အကယ်၍ သင့်တွင် ဤလက္ခဏာများရှိပါက ဆရာဝန်ထံ အမြန်ပြသပြီး လိုအပ်ပါက ကုသမှုခံယူသင့်ပါသည်။
ရောဂါရှာဖွေခြင်းနှင့် အဆင့်သတ်မှတ်ခြင်း
သားအိမ်ကင်ဆာကို ရောဂါရှာဖွေခြင်း
သားအိမ်ကင်ဆာသည် ပုံမှန်မဟုတ်သော မိန်းမကိုယ်မှသွေးဆင်းခြင်း၊ အထူးသဖြင့် သွေးဆုံးပြီးနောက် သွေးဆင်းခြင်းကြောင့် အစောပိုင်းအဆင့်တွင် မကြာခဏ တွေ့ရှိရပါသည်။ အကယ်၍ သားအိမ်အတွင်း ကင်ဆာဟု သံသယရှိပါက သင့်တွင် ကင်ဆာရှိမရှိ ဆုံးဖြတ်ရန် သင့်ဆရာဝန်က ထပ်မံစုံစမ်းရပါမည်1,8။
ဆေးခန်းမှတ်တမ်းနှင့် စစ်ဆေးခြင်း- သင့်ဆရာဝန်သည် ရောဂါလက္ခဏာများ၊ ဖြစ်နိုင်ခြေအချက်များနှင့် မိသားစုရာဇဝင်ကို မေးမြန်းမည်ဖြစ်ပြီး ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာနှင့် တင်ပါးဆုံတွင်းစစ်ဆေးမှုကို ပြုလုပ်မည်ဖြစ်သည်။ တင်ပါးဆုံတွင်းစစ်ဆေးမှုပြုလုပ်နေစဉ်တွင် သင့်ဆရာဝန်သည် ပုံမှန်မဟုတ်သည့်အရာများကိုရှာဖွေရန် မိန်းမကိုယ်အတွင်းပိုင်းနှင့် သားအိမ်ခေါင်းအတွင်းပိုင်းကို စစ်ဆေးမည်ဖြစ်သည်။ သားအိမ်နှင့် သားဥအိမ်၏ အရွယ်အစားနှင့် ပုံသဏ္ဍာန်ကို နူးညံ့သိမ်မွေ့မှု သို့မဟုတ် ကျယ်ဝန်းသည့်နေရာများအတွက်လည်း အကဲဖြတ်မည်ဖြစ်သည်။
သွေးစစ်ဆေးခြင်း- သွေးစစ်ဆေးမှုများသည် ကင်ဆာဆဲလ်များမှ ထုတ်လုပ်သည့် အကျိတ်အမှတ်အသားများဟုခေါ်သော ပရိုတင်းအချို့ကို ပြသနိုင်သည်။ သားအိမ်တွင်းကင်ဆာရောဂါရှာဖွေရာတွင်အသုံးပြုသောအကျိတ်အမှတ်အသားစစ်ဆေးမှုတစ်ခုအား CA-125 ဟုခေါ်သည်။ အလွန်မြင့်မားသော CA-125 သည် ကင်ဆာသည် သားအိမ်ဘက်သို့ ပျံ့နှံ့သွားနိုင်ကြောင်း ညွှန်ပြသည်။ ကင်ဆာရောဂါ တုံ့ပြန်ပုံကို နားလည်ရန် ဆရာဝန်များသည် ကုသနေစဉ်နှင့် အပြီးတွင် ဤစစ်ဆေးမှုကို ထပ်လုပ်နိုင်သည်။ အချို့သော endometrial ကင်ဆာများသည် CA-125 မဖြစ်စေသောကြောင့် ဤစစ်ဆေးမှုသည် လူတိုင်းအတွက် အထောက်အကူမဖြစ်ပါ။ သင်၏အထွေထွေကျန်းမာရေးနှင့် သင့်ကျောက်ကပ်နှင့် အသည်း၏လုပ်ဆောင်ချက်ကို စစ်ဆေးရန် အခြားသွေးစစ်ဆေးမှုများကိုလည်း လုပ်ဆောင်ပါသည်။
Transvaginal ultrasound- အာထရာဆောင်းစကင်န်များသည် အမျိုးသမီးအင်္ဂါများ၏ပုံများကိုဖန်တီးရန် ကြိမ်နှုန်းမြင့်အသံလှိုင်းများကိုအသုံးပြုသည်။ transducer ဟုခေါ်သော ကြိမ်နှင့်တူသော ကိရိယာကို သားအိမ်အတွင်း ထုထည်တစ်စုံတစ်ရာရှိမရှိ သို့မဟုတ် ကင်ဆာဖြစ်နိုင်သည့် endometrium ထူလာခြင်းရှိမရှိကို စစ်ဆေးရန် သင့်မိန်းမကိုယ်ထဲသို့ ထည့်သွင်းထားသည်။ .
Hysteroscopy- ၎င်းတွင် ထိပ်ဖျားတွင် ကင်မရာဖြင့် ပါးလွှာသော မီးပြွန်ငယ်တစ်ခုကို မိန်းမကိုယ်နှင့် သားအိမ်ခေါင်းမှတဆင့် သင့်သားအိမ်အတွင်းသို့ ထည့်သွင်းခြင်း ပါဝင်သည်။ ၎င်းဖြင့် ဆရာဝန်သည် သားအိမ်ခေါင်း၊ သားအိမ်အတွင်းပိုင်းနှင့် သားအိမ်နံရံပိုင်းကို စစ်ဆေးရန် ခွင့်ပြုထားပါသည်။
Endometrial biopsy- ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာရန်အတွက် endometrium မှတစ်ရှူးများကိုဖယ်ရှားခြင်းပါဝင်သည်။ ၎င်းကို hysteroscopy ပြုလုပ်စဉ်တွင် ပြုလုပ်နိုင်သည်။ တစ်ရှူးများ မလုံလောက်ပါက၊ ချဲ့ခြင်းနှင့် ခြစ်ထုတ်ခြင်း (D&C) ဟုခေါ်သော အသေးစားလုပ်ထုံးလုပ်နည်းကို အကြံပြုပါမည်။ ဤလုပ်ထုံးလုပ်နည်းတွင်၊ endometrial တစ်ရှူးကိုခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာရန်ပေးပို့သည်။ ၎င်းကို ပြင်ပလူနာအဖြစ် သတ်မှတ်ရာတွင် များသောအားဖြင့် လုပ်ဆောင်သည်။ တစ်သျှူးနမူနာကို ဓာတ်ခွဲခန်းတွင် ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာပြီး ကင်ဆာဆဲလ်များ ရှိနေခြင်း ရှိ၊မရှိ သိရှိရန်၊ သို့ဆိုလျှင် ၎င်းသည် မည်သည့် endometrial ကင်ဆာအမျိုးအစားနှင့် အဆင့်ဖြစ်သည် (အောက်တွင် ဆက်လက်ဖော်ပြထားသည်)။ ကုသမှုရွေးချယ်မှုအပေါ် လွှမ်းမိုးနိုင်သည့် တိကျသောပရိုတင်း သို့မဟုတ် မျိုးဗီဇပြောင်းလဲမှုများကို ရှာဖွေရန် မျိုးဗီဇစစ်ဆေးမှုကိုလည်း ပြုလုပ်နိုင်သည်။
သားအိမ်ကင်ဆာကို ဘယ်လိုသတ်မှတ်မလဲ ?
သားအိမ်တွင်းကင်ဆာကို ရှာဖွေတွေ့ရှိပြီးနောက်၊ သင့်ဆရာဝန်သည် ရောဂါ၏အတိုင်းအတာ (အဆင့်) ကို ဆုံးဖြတ်ပေးလိမ့်မည်။ ပုံမှန်အားဖြင့် CT စကင်န်များ၊ PET-CT စကင်န်များ သို့မဟုတ် MRI ဖြင့်ပြုလုပ်သည့် အဆင့်သည် ကင်ဆာပျံ့နှံ့သွားခြင်း ရှိ၊ မရှိ သိရှိရန် လုပ်ဆောင်ပြီး ဖြစ်ပါက ခန္ဓာကိုယ်၏ မည်သည့် အစိတ်အပိုင်းများထံ ရောက်သွားသည်ကို သိရှိရန် လုပ်ဆောင်သည်။ သားအိမ်ကင်ဆာသည် အနီးနားရှိ lymph node များ၊ ဆီးအိမ်နှင့် စအိုလမ်းကြောင်းများသို့ မကြာခဏ ပျံ့နှံ့ပြီး အသည်း၊ အဆုတ်နှင့် အရိုးများသို့ မကြာခဏ ပျံ့နှံ့သည်။
သားအိမ်ကင်ဆာကို အဆင့်အလိုက် အုပ်စုဖွဲ့နိုင်ပါတယ်။ သားအိမ်ကင်ဆာ၏အဆင့်သည် ကင်ဆာဆဲလ်များကို ပုံမှန်ကျန်းမာသော endometrium တွင်တွေ့ရှိရသော ဂလင်းများနှင့်တူသော ကင်ဆာဆဲလ်များ မည်မျှဖွဲ့စည်းထားသည်အပေါ် အခြေခံသည်3-
- အဆင့် 1 အကျိတ်များတွင် ဂလင်းများဖွဲ့စည်းသည့် ကင်ဆာဆဲလ်များ၏ 95% သို့မဟုတ် ထို့ထက်ပိုပါသည်။
- အဆင့် 2 အကျိတ်များတွင် ဂလင်းများဖွဲ့စည်းသည့် ကင်ဆာဆဲလ်များ၏ 50% မှ 94% ရှိသည်။
- အဆင့် 3 အကျိတ်များတွင် ဆဲလ်အများစုသည် ပုံမှန်မဟုတ်သော သားအိမ်တွင်းဆဲလ်များနှင့် ဆင်တူခြင်းမရှိသော ကင်ဆာဆဲလ်များဖွဲ့စည်းသည့် ဂလင်းများ၏ 50% ထက်နည်းပါသည်။ အဆင့် 3 ကင်ဆာများကို ပုံမှန်ဆဲလ်များနှင့်ပိုကွဲပြားသော သို့မဟုတ် အဆင့်မြင့်အကျိတ်များဟုလည်း ခေါ်သည်။ ၎င်းတို့သည် ရောဂါပိုဆိုးရွားတတ်ပါသည် (ကြီးထွားပြီး လျင်မြန်စွာ ပျံ့နှံ့သည်) နှင့် အဆင့်နိမ့်ကင်ဆာများထက် ပိုဆိုးသောပုံရှိပါသည်။
သားအိမ်ကင်ဆာအဆင့်များမှာ9 -
- အဆင့် I- ကင်ဆာသည် သားအိမ်တွင်သာရှိသည်။
- အဆင့် II- ကင်ဆာသည် သားအိမ်မှ သားအိမ်ခေါင်းအထိ ပျံ့နှံ့သွားပါသည်။
- အဆင့် III- ကင်ဆာသည် သားအိမ်အပြင်ဘက် ရောက်သွားသော်လည်း စအိုနှင့် ဆီးအိမ်တို့ မပါဝင်ပါ။ တင်ပါးဆုံတွင်း lymph node ( ပြန်ရည်ကျိတ်) များအထိ ပျံ့နှံ့သွားနိုင်သည်။
- အဆင့် IV- ကင်ဆာသည် တင်ပါးဆုံတွင်းပိုင်းကို ကျော်လွန်ပြီး အူလမ်းကြောင်း သို့မဟုတ် ဆီးအိမ်ကဲ့သို့သော အခြားအင်္ဂါများဆီသို့ ပျံ့နှံ့သွားသည်၊ သို့မဟုတ် ဝေးကွာသော lymph nodes၊ အသည်း၊ အဆုတ်နှင့် အရိုးများကဲ့သို့သော အခြားအင်္ဂါများသို့ ပျံ့နှံ့သွားသည်။
ရောဂါရှာဖွေရာတွင် အဆင့်နိမ့်လေလေ ၊ ကုသမှုပျောက်ကင်းနိုင်ချေနှင့် ကြာရှည်စွာအသက်ရှည်နိုင်ချေများ များလေလေဖြစ်ပါသည်။
ကုသမှုနည်းလမ်း
သားအိမ်ကင်ဆာကုသမှုနည်းလမ်းများ
သင်၏ကုသမှုအစီအစဉ်ကို စဉ်းစားသောအခါ သင့်ဆရာဝန်သည် အောက်ပါအချက်များကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားမည်ဖြစ်သည်10,11,12။
- ကင်ဆာ၏အဆင့် (အတိုင်းအတာ)။
- အကျိတ်၏လက္ခဏာများ (ကင်ဆာအမျိုးအစား၊ အမျိုးအစားခွဲနှင့် အဆင့်)။
- Hormone receptor status (ကင်ဆာဆဲလ်များတွင် estrogen နှင့် progesterone receptors ရှိမရှိ)။
- သင့်အသက်အရွယ်၊ အလုံးစုံကျန်းမာရေးနှင့် အခြားရောဂါများအတွက် သင်ရနိုင်သော အခြားကုသမှုများ။
- ကလေးမွေးချင်တာပဲဖြစ်ဖြစ်။
- သင်၏အကြိုက်များ။
သားအိမ်ကင်ဆာကုသခြင်း၏ ပထမပန်းတိုင်မှာ ကင်ဆာကို ဖယ်ရှားရန်ဖြစ်သည်။ ကင်ဆာကို စောစီးစွာတွေ့ရှိပါက ပျောက်ကင်းနိုင်ချေရှိသည်။ ကင်ဆာအဆင့်မြင့်သူများအတွက်၊ ကင်ဆာ၏တိုးတက်မှုကို တတ်နိုင်သမျှကာကွယ်ရန်နှင့် လူနေမှုဘဝတိုးတက်စေရန်အတွက် အာရုံစူးစိုက်မှုမှာ တည်ငြိမ်နေပေမည်။ သားအိမ်ခေါင်းကင်ဆာကို အောက်ပါနည်းလမ်းများဖြင့် ကုသနိုင်ပြီး မကြာခဏ ပေါင်းစပ်အသုံးပြုသည်10,11,13။
ခွဲစိတ်မှု- ခွဲစိတ်မှုသည်သားအိမ်ကင်ဆာအများစုအတွက် အဓိက ကုသမှုဖြစ်ပြီး သားအိမ်ထုတ်ခြင်း (သားအိမ်နှင့် တစ်ခါတစ်ရံ သားအိမ်ခေါင်းနှင့် မိန်းမကိုယ်အပေါ်ပိုင်း) ၊ salpingo-oophorectomy (သားဥအိမ်နှင့် သားဥပြွန်နှစ်ခုလုံးကို ဖယ်ရှားခြင်း) နှင့် lymph node dissection (ပြန်ရည်ကျိတ်များအကုန်လုံးဖယ်ရှားခြင်း) တို့ ပါဝင်ပါသည်။ ကင်ဆာသည် တင်ပါးဆုံတွင်းနှင့် ဝမ်းဗိုက်တစ်လျှောက် ပျံ့နှံ့သွားပါက၊ ဓာတ်ရောင်ခြည် သို့မဟုတ် ဓာတုကုထုံးများကဲ့သို့သော အခြားကုသမှုများသည် ပိုမိုကောင်းမွန်လာစေရန် ကူညီပေးနိုင်ပြီး ကင်ဆာကို တတ်နိုင်သမျှ ဖယ်ရှားရန် လုပ်ဆောင်နိုင်မည်ဖြစ်သည်။ သားအိမ်တွင်းကင်ဆာရှိသော အမျိုးသမီးများ၏ 90% ခန့်သည် ခွဲစိတ်ပြီးနောက် ထပ်မံကုသရန်မလိုအပ်ပါ။ 7.
သားအိမ်နှင့် သားဥအိမ်များကို ဖယ်ရှားခြင်း၏ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးမှာ မျိုးမပွားနိုင်ခြင်း (ကိုယ်ဝန်မရနိုင်ခြင်း) နှင့် သွေးဆုံးခြင်း တို့ဖြစ်သည်။ အကယ်၍ သင်သည် သွေးဆုံးခါနီးနှင့် အစောပိုင်းအဆင့်တွင် သားအိမ်ကင်ဆာရှိနေပါက၊ သင်သည် သွေးဆုံးခြင်းကို ကာကွယ်ရန် သားဥအိမ်မှ သားဥအိမ်များကို ချန်ထားစဉ် သားအိမ်ဖယ်ရှားခြင်းပဲ ဖြစ်နိုင်ချေကို ကုသရေးဆရာဝန်နှင့် ဆွေးနွေးရန် ဆန္ဒရှိနိုင်သည်။ ကင်ဆာပြန်ဖြစ်နိုင်ခြေ ပိုများသည် (ပြန်စ) ၏ အကျိုးကျေးဇူးများကို ချိန်ဆရန် လိုအပ်ပါသည်။ ကိုယ်ဝန်လိုချင်ပါက ခွဲစိတ်မှုနှောင့်နှေးပြီး အခြားကုသမှုများကို ကြိုးစားလုပ်ဆောင်နိုင်ပါသည်။ သို့သော်၊ ၎င်းသည် စံချိန်စံညွှန်းမီ ကုသမှုမဟုတ်ကြောင်း သိထားရန် အရေးကြီးပြီး ကင်ဆာကြီးထွားမှုနှင့် ပြန့်ပွားနိုင်ခြေကို တိုးမြင့်စေနိုင်သည်။ ဤအချက်ကို သင်၏ကုသရေးဆရာဝန်နှင့် သင်၏တစ်ဦးချင်းအခြေအနေနှင့်ဆက်စပ်သော သားဖွားမီးယပ်အထူးကုဆရာဝန်နှင့် ပိုမိုနက်ရှိုင်းစွာ ဆွေးနွေးသင့်သည်။
ဓာတ်ရောင်ခြည်ကုထုံး (သို့မဟုတ် ဓာတ်ရောင်ခြည်ပြကုသခြင်း)- ဓာတ်ရောင်ခြည်ကုထုံး သည် ကင်ဆာဆဲလ်များကို သတ်ရန် သို့မဟုတ် မကြီးထွားစေရန်အတွက် အစွမ်းထက်သော စွမ်းအင်မြင့်ရောင်ခြည်များကို အသုံးပြုခြင်းဖြစ်သည်။ အကျိတ်အရွယ်အစားကို ကျုံ့ရန် ခွဲစိတ်မှုမပြုလုပ်မီ သို့မဟုတ် ခွဲစိတ်မှုအပြီးတွင် ကျန်ရှိသော ကင်ဆာဆဲလ်များကို ဖျက်ဆီးပစ်နိုင်ပြီး ဓာတုကုထုံးဖြင့် ပေါင်းစပ်နိုင်ပါသည်။
- External beam ဓာတ်ရောင်ခြည်ကုထုံးသည် ကင်ဆာဆီသို့ ဓါတ်ရောင်ခြည်ထုတ်လွှတ်ရန် ခန္ဓာကိုယ်ပြင်ပစက်ကို အသုံးပြုသည်။
- အတွင်းပိုင်းဓာတ်ရောင်ခြည်ကုထုံး (Brachytherapy ကုထုံးဟုလည်းခေါ်သည်) သည် အစေ့များ သို့မဟုတ် ဝါယာကြိုးများပါရှိသော ရေဒီယိုသတ္တိကြွပစ္စည်းကို အချိန်ကြာမြင့်စွာ ထုတ်ပေးရန်အတွက် ကင်ဆာတစ်ရှူးထဲသို့ တိုက်ရိုက်ထည့်ထားသော ဓာတ်ရောင်ခြည်ကို အသုံးပြုသည်။
အရိုးများကဲ့သို့သော ခန္ဓာကိုယ်၏ အခြားအစိတ်အပိုင်းများသို့ ပျံ့နှံ့သွားသော ကင်ဆာများအတွက် ဓာတ်ရောင်ခြည်ကုထုံးသည် ကင်ဆာကြီးထွားမှုကို နှေးကွေးစေပြီး နာကျင်မှုကဲ့သို့သော လက္ခဏာများကို သက်သာစေနိုင်သည်။ ခွဲစိတ်မှုအတွက် မကျန်းမာသော အမျိုးသမီးများသည် ၎င်းတို့၏ အဓိက ကုသမှုအဖြစ် ဓာတ်ရောင်ခြည်ကုထုံးကို ခံယူနိုင်သည်။
ဓာတုကုထုံး- ဓာတုကုထုံးသည် ကင်ဆာဆဲလ်များကို သတ်ရန် သို့မဟုတ် ခွဲထွက်ခြင်းမှ ရပ်တန့်ရန် ဆေးဝါးများအသုံးပြုခြင်း ၊ အဆင့်မြင့်ကင်ဆာများအတွက် ခွဲစိတ်မှုအပြီးတွင် အများအားဖြင့် အသုံးပြုကြပြီး ကုသပြီးနောက် ပြန်လည်ဖြစ်ပွားသော ကင်ဆာအဆင့်မြင့်ကင်ဆာများနှင့် ပြန့်ပွားမှု မြန်ဆန်သည်။ အခြေအနေအများစုတွင် ဓာတုကုထုံးတစ်မျိုးတည်းကို ဆေးဝါးတစ်မျိုးတည်းထက် ပိုမိုကောင်းမွန်စွာလုပ်ဆောင်နိုင်သောကြောင့် ဓာတုကုထုံးကို ပေါင်းစပ်အသုံးပြုသည်။
ဟော်မုန်းကုထုံး- ဟော်မုန်းကုထုံးသည် ကင်ဆာဆဲလ်များကို သေဆုံးစေသည့် သို့မဟုတ် ပိုမိုကြီးထွားမှုနှေးကွေးစေသည့် အီစထရိုဂျင်၏အကျိုးသက်ရောက်မှုကို တန်ပြန်သည့် ကင်ဆာကုသမှုတစ်ခုဖြစ်သည်။ ကုသပြီးနောက် ပြန်ပေါ်လာသော ကင်ဆာအဆင့်မြင့်သားအိမ်ကင်ဆာ သို့မဟုတ် ကင်ဆာကို ကုသရန် အများအားဖြင့် အသုံးပြုကြသည်။
ပစ်မှတ်ထားကုထုံး- ပစ်မှတ်ထားသောကုထုံးများသည် အကျိတ်ကြီးထွားမှုနှင့် ပြန့်ပွားမှုတွင်ပါ၀င်သည့် ကင်ဆာဆဲလ်များရှိ တိကျသောမော်လီကျူးများကို ဝင်ရောက်စွက်ဖက်ခြင်းဖြင့် ကင်ဆာကြီးထွားမှုကို ဟန့်တားသောဆေးများဖြစ်ပါသည်။ ပစ်မှတ်ထားကုထုံးသည် ကင်ဆာဆဲလ်များအပေါ် ၎င်း၏ သီးခြားလုပ်ဆောင်ချက်ကြောင့် ဓာတုကုထုံး သို့မဟုတ် ဓာတ်ရောင်ခြည်ကုထုံးထက် ပုံမှန်ဆဲလ်များကို ထိခိုက်မှုနည်းစေပါသည်။ အဆင့်မြင့် endometrial သားအိမ်ကင်ဆာကို ကုသရန်အတွက် ဓာတုကုထုံးနှင့် ပေါင်းစပ်ထားသည်။.
Immunotherapy ( မိမိခုခံအားစနစ်သုံးကုထုံး )- Immunotherapy သည် ကင်ဆာကို တိုက်ဖျက်ရန် ခန္ဓာကိုယ်၏ ခုခံအားစနစ်ကို မြှင့်တင်ပေးသည့် ကုသမှုဖြစ်သည်။ ၎င်းကို မျိုးရိုးဗီဇ နည်းဖြင့် ပြုလုပ်နိုင်ပြီး သားအိမ်တွင်းကင်ဆာဆဲလ်များကို တိုက်ထုတ်ရန် သို့မဟုတ် သင့်ကိုယ်ခံအားစနစ်ဆဲလ်များကို ကင်ဆာဆဲလ်များကို ဖော်ထုတ်တိုက်ခိုက်ရာတွင် ကူညီပေးသည့် ဆေးဝါးများကို အသုံးပြုခြင်းဖြင့် လုပ်ဆောင်နိုင်ပါသည်။ ခုခံအားကုထုံးကို ကနဦးကုသမှုခံယူပြီးနောက် ပြန်ဖြစ်လာသောအဆင့်မြင့်သားအိမ်ကင်ဆာ သို့မဟုတ် ကင်ဆာကုသမှုတွင် အသုံးပြုသည်။
သားအိမ်ကင်ဆာအသက်ရှင်နှုန်း
စင်္ကာပူရှိ သားအိမ်ကင်ဆာများ (သားအိမ်ကင်ဆာနှင့် ရှားပါးသော သားအိမ်ကင်ဆာ အပါအဝင်) ၏ 5 နှစ် ပျမ်းမျှရှင်သန်နှုန်းသည် 72% ဝန်းကျင်ဖြစ်ပါသည်4။ သို့သော် ကင်ဆာကို စောစီးစွာ တွေ့ရှိပြီး ကုသလေ ပျောက်ကင်းနိုင်ခြေ ပိုများလေဖြစ်ပါသည်။ သတင်းကောင်းမှာ သားအိမ်ကင်ဆာ၏ 70% နီးပါးကို အဆင့် I တွင် ရှာဖွေတွေ့ရှိပြီး 5 နှစ်တွင် ပျမ်းမျှရှင်သန်နှုန်း 94% ရှိပါသည်4။
လူနာများ၏ 25% ခန့်သည် အဆင့် IV (အဆင့် IV) သားအိမ်ကင်ဆာဖြစ်ကြောင်း စစ်ဆေးတွေ့ရှိရပြီး ဤအုပ်စုအတွက် ကြိုတင်ခန့်မှန်းမှုမှာ သိသိသာသာနည်းပြီး အသက်ရှင်နှုန်း 10% ဖြစ်ပါသည်။ ရှင်သန်နှုန်းစာရင်းဇယားများကို 5 နှစ်တစ်ကြိမ်တိုင်းတာသည်ဖြစ်သောကြောင့် သားအိမ်တွင်းကင်ဆာကုသမှုတွင် လတ်တလောတိုးတက်မှုများကို ထင်ဟပ်နေမည်မဟုတ်ကြောင်း သတိပြုသင့်သည်။ ယခုအခါတွင် အဆင့်မြင့် သားအိမ်ကင်ဆာကို စစ်ဆေးတွေ့ရှိသူများသည် ဤကိန်းဂဏာန်းများဖော်ပြသည်ထက် ပိုမိုကောင်းမွန်သော ခန့်မှန်းခြေရလဒ် (ရလဒ်) ရရှိနိုင်ဖွယ်ရှိသည်။
ဤကိန်းဂဏန်းများကို ပျမ်းမျှအားဖြင့် ကိုယ်စားပြုရန်အတွက် တူညီသောရောဂါရှာဖွေမှုရှိသော လူအုပ်စုမှ ရယူထားကြောင်းလည်း နားလည်ရန် အရေးကြီးပါသည်။ လူတစ်ဦးချင်းစီသည် ၎င်းတို့၏ကိုယ်ပိုင်အတွေ့အကြုံတွင် ကွဲပြားနိုင်သည်။ သင်၏ကိုယ်ရေးကိုယ်တာအခြေအနေများအပေါ်အခြေခံ၍ ပိုမိုတိကျသောအချက်အလက်များကိုပေးဆောင်နိုင်မည့်သင်၏ရောဂါဗေဒ (ရလဒ်) ကိုဆွေးနွေးခြင်းသည်သာ အကောင်းဆုံးဖြစ်သည်။
ကာကွယ်ခြင်းနှင့် ကြိုတင်စစ်ဆေးခြင်း
သားအိမ်ကင်ဆာကြိုတင်ကာကွယ်ခြင်း
ကြိုတင်စစ်ဆေးမှုဆိုသည်မှာ လူတစ်ဦးတွင် ရောဂါလက္ခဏာမပြမီ ကင်ဆာကို ရှာဖွေခြင်းအား ရည်ညွှန်းသည်။ လောလောဆယ်တွင် သားအိမ်တွင်းကင်ဆာအတွက် ပုံမှန်စစ်ဆေးမှုကို အကြံပြုထားခြင်းမရှိပါ။ သားအိမ်ခေါင်းကင်ဆာအတွက် အမျိုးသမီးများကို စစ်ဆေးပေးသည့် Pap test သည် တစ်ခါတစ်ရံတွင် သားအိမ်ခေါင်းကင်ဆာ များကို အစောပိုင်းတွင် သိရှိနိုင်သော်လည်း ၎င်းသည် ဤကင်ဆာအမျိုးအစားအတွက် ယုံကြည်စိတ်ချရသော စမ်းသပ်မှုမဟုတ်ပေ15။ ထို့ကြောင့်၊ အထူးသဖြင့် သင့်တွင် ဖြစ်နိုင်ခြေအချက်တစ်ခု သို့မဟုတ် တစ်ခုထက်ပိုသော (အထက်ပါ endometrial Cancer Risk Factors များကို ကြည့်ပါ) တွင် သတိထားရန်နှင့် ရောဂါလက္ခဏာများရှိပါက ချက်ချင်းစုံစမ်းရန် သင့်ဆရာဝန်ထံ ပြသရန် အရေးကြီးပါသည်။
မျိုးရိုးလိုက်ဖြစ်သော အဖုအကျိတ်မဟုတ်သော အူမကြီးကင်ဆာ (HNPCC) သို့မဟုတ် Lynch Syndrome ရှိသော အမျိုးသမီးများတွင် သားအိမ်တွင်းကင်ဆာ ဖြစ်နိုင်ခြေ 70% အထိ ရှိသောကြောင့် အနီးကပ် စောင့်ကြည့်စစ်ဆေးသင့်ပါသည်15။ အသက် 35 မှစတင်၍ သားအိမ်အတွင်းပိုင်းကင်ဆာအတွက် နှစ်အလိုက်စမ်းသပ်မှုကို အကြံပြုနိုင်ပါသည်။ ကလေးမွေးပြီးသည်နှင့် တပြိုင်နက် ဆန္ဒရှိပါက သားအိမ်ခွဲစိတ်မှုကိုလည်း စဉ်းစားလို့ရပေမည်15။
သားအိမ်ကင်ဆာကိုကြိုတင်ကာကွယ်ခြင်း
သားအိမ်တွင်းကင်ဆာကို ကာကွယ်ရန် အာမခံချက်မရှိသော်လည်း၊ သင်၏အန္တရာယ်ကို လျှော့ချရန် သင်လုပ်ဆောင်နိုင်သော နည်းလမ်းအချို့ရှိပါသည်1,6,13။
တက်ကြွပြီး လေ့ကျင့်ခန်းပုံမှန်လုပ်ပါ- လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်တာက သင့်ကျန်းမာရေးနဲ့ သုခကို တိုးတက်စေပါတယ်။ လေ့ကျင့်ခန်း များများလုပ်သော အမျိုးသမီးများသည် သားအိမ်တွင်း ကင်ဆာဖြစ်နိုင်ခြေ နည်းပါးကြောင်း လေ့လာမှုများအရ သိရသည်။ တစ်ပတ်ရဲ့ရက်အများစုမှာ လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်ဖို့ ကြိုးစားပါ။ လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်ရန် လူသစ်ဖြစ်ပါက ပန်းခြံပတ်လမ်းလျှောက်ခြင်းကဲ့သို့သော ညင်သာသောလှုပ်ရှားမှုဖြင့် ဖြည်းဖြည်းချင်းစတင်ကာ ဖြည်းဖြည်းချင်းတက်ပါ။
ကျန်းမာသော ခန္ဓာကိုယ်အလေးချိန်ကို ထိန်းသိမ်းပါ- ကျန်းမာသောကိုယ်အလေးချိန်ကို ထိန်းခြင်းသည် သားအိမ်တွင်းကင်ဆာအပါအဝင် အခြေအနေများစွာအတွက် ဖြစ်နိုင်ခြေကို လျှော့ချနိုင်သည်။
ကျန်းမာရေးနှင့်ညီညွတ်ပြီး မျှတသောအစားအစာကိုစားပါ- အဆီနည်းသောသကြား၊ အနီရောင်အသားများနှင့် ပြုပြင်ထားသောအစားအစာများ၊ လတ်ဆတ်သောသစ်သီးများ၊ ဟင်းသီးဟင်းရွက်များနှင့် အစေ့အဆန်များပါရှိသောအစားအစာများသည် သားအိမ်ကင်ဆာအပါအဝင် ရောဂါများစွာနှင့် ကင်ဆာဖြစ်ပွားနိုင်ခြေကို လျှော့ချပေးနိုင်ပါသည်။
သွေးဆုံးပြီးနောက် ဟော်မုန်းအစားထိုးကုထုံး၏ အန္တရာယ်များနှင့် အကျိုးကျေးဇူးများကို ချိန်ဆကြည့်ပါ- အခြားဆေးများကဲ့သို့ပင် သွေးဆုံးခြင်းလက္ခဏာများအတွက် အီစထရိုဂျင် ကုသမှုကို လိုအပ်သော အနိမ့်ဆုံးပမာဏနှင့် ဖြစ်နိုင်သမျှ အချိန်တိုအတွင်း အသုံးပြုသင့်သည်။ အီစထရိုဂျင်နှင့် ပရိုဂျက်စတင်တို့ကို ပေါင်းစပ်ထားသည့် ဟော်မုန်းကုထုံးသည် သားအိမ်တွင်းကင်ဆာဖြစ်နိုင်ခြေကို လျှော့ချနိုင်သော်လည်း ရင်သားကင်ဆာဖြစ်နိုင်ချေကို တိုးစေသည်။ ဟော်မုန်းအစားထိုးကုထုံးကို ဆက်လက်လုပ်ဆောင်နေချိန်တွင် ပုံမှန်နောက်ဆက်တွဲနှင့် တင်ပါးဆုံတွင်းစစ်ဆေးခြင်းကို အကြံပြုထားသည်။ ပုံမှန်မဟုတ်သော မိန်းမကိုယ်မှ သွေးဆင်းခြင်း သို့မဟုတ် ဆင်းခြင်းရှိပါက ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုပေးသူနှင့် ချက်ချင်းပြသသင့်သည်။
သားအိမ်အတွင်းပိုင်းဆိုင်ရာပြဿနာများအတွက် ကုသမှုခံယူပါ- သားအိမ်အတွင်းပိုင်း hyperplasia သည် တစ်ခါတစ်ရံတွင် ကင်ဆာရောဂါအဖြစ်သို့ တိုးသွားနိုင်သည် (အထက်ပါ endometrial Risk Factors များကို ကြည့်ပါ)။ အချို့သော hyperplasia သည် ကုသမှုမခံယူဘဲ ပျောက်ကင်းသွားသော် လည်း တစ်ခါတစ်ရံတွင် ဟော်မုန်းကုသမှု သို့မဟုတ် ခွဲစိတ်မှု လိုအပ်နိုင်သည်။
သင့်တွင် ကင်ဆာရောဂါရာဇဝင်ပြင်းထန်ပါက သင့်ဆရာဝန်နှင့် တိုင်ပင်ပါ- ကင်ဆာအမျိုးမျိုးအတွက် သင်၏အန္တရာယ်များအကြောင်း ပိုမိုသိရှိနိုင်စေရန် မိသားစုမျိုးရိုးဗီဇဆိုင်ရာ အကြံပေးအထူးကုဆရာဝန်တစ်ဦးထံ သွားရောက်ပြသရန် ဆန္ဒရှိနိုင်ပါသည်။.
မကြာခဏအမေးများသောမေးခွန်းများ
ပုံမှန်မဟုတ်သော မိန်းမကိုယ်မှ သွေးဆင်းခြင်း (ရာသီစက်ဝန်းတစ်ခုနှင့်တစ်ခုကြား သွေးဆင်းခြင်း၊ တစ်လလျှင် တစ်ကြိမ်ထက်ပို၍ သွေးဆင်းခြင်း၊ ဆက်တိုက် သွေးဆင်းခြင်း၊ တစ်လပတ်လုံး သွေးများတစိမ့်စိမ့်ဆင်းခြင်း သို့မဟုတ် သွေးဆုံးပြီးနောက် သွေးပေါ်ခြင်း) သည် သားအိမ်တွင်းကင်ဆာ၏ ပထမဆုံး လက္ခဏာဖြစ်ပြီး ယေဘုယျအားဖြင့် ရောဂါဖြစ်စဉ်တွင် အစောပိုင်းတွင် ဖြစ်ပေါ်တတ်သည်12။ သင့်တွင် ပုံမှန်မဟုတ်သော သွေးဆင်းခြင်းရှိပါက သင့်ဆရာဝန်ထံ ချက်ခြင်းသွားရောက်ပြသပါက သင့်တွင် သားအိမ်ကင်ဆာရှိကြောင်း တွေ့ရှိပါက ကုသရန် အခွင့်အလမ်းပိုများပါသည်။
အကျိတ်သည် အနီးနားရှိဖွဲ့စည်းပုံများနှင့် အာရုံကြောများကို ဖိသိပ်နိုင်လောက်အောင် ကြီးလာသောအခါ သို့မဟုတ် သားအိမ်အပြင်ဘက် တင်ပါးဆုံတွင်း သို့မဟုတ် ဝမ်းဗိုက်ထဲသို့ ပျံ့နှံ့သွားသောအခါထိတိုင်အောင် သားအိမ်ကင်ဆာသည် များသောအားဖြင့် နာကျင်မှုကို မဖြစ်စေပါ။ အချို့သောကိစ္စများတွင်၊ ဤပျံ့နှံ့မှုသည် တင်ပါးဆုံတွင်း သို့မဟုတ် ဝမ်းဗိုက်အတွင်း အရည်များစုပုံလာစေပြီး မသက်မသာဖြစ်စေခြင်း သို့မဟုတ် နာကျင်ခြင်းတို့ကို ဖြစ်စေပါသည်။ သားအိမ်ကင်ဆာ၏ နာကျင်မှုသည် ဆက်တိုက် သို့မဟုတ် ပြတ်တောက်နိုင်ပြီး ပြင်းထန်မှုမှာ မသက်မသာမှ ပြင်းထန်သော နာကျင်ခြင်းအထိ ဖြစ်နိုင်သည်။
ပုံမှန်မဟုတ်သော မိန်းမကိုယ်မှ သွေးဆင်းခြင်းသည် သားအိမ်ကင်ဆာ၏ အဖြစ်အများဆုံး လက္ခဏာဖြစ်ပြီး အမျိုးသမီးများ၏ 90% ခန့်မှာ ရာသီစက်ဝန်းတခုနှင့်တခုကြား သွေးဆင်းခြင်း လာခြင်း၊ ရာသီစက်ဝန်းအပြောင်းအလဲဖြစ်ခြင်း သို့မဟုတ် သွေးဆုံးပြီးနောက်တွင် သွေးဆင်းခြင်းတို့ကို သတင်းပို့ကြပါသည်။ အချို့သောအမျိုးသမီးများသည် သွေးထွက်ခြင်းမဟုတ်သော မိန်းမကိုယ်မှအရည်ဆင်းခြင်းကိုလည်း သတိပြုမိကြပါသည်16။ အခြားသော အဖြစ်များသော ကင်ဆာမဟုတ်သော ပြဿနာများသည်လည်း ပုံမှန်မဟုတ်သော မိန်းမကိုယ်မှ သွေးဆင်းခြင်းနှင့် အရည်ဆင်းခြင်းတို့ကို ဖြစ်စေနိုင်သည်။ ဒါပေမယ့် သားအိမ်တွင်းကင်ဆာကို စောစီးစွာသိရှိနိုင်လျှင် ကုသမှုက သိသိသာသာ ပိုကောင်းတဲ့ရလဒ်ကို ရရှိနိုင်တာကြောင့် ဒီလက္ခဏာတွေကို သင့်ဆရာဝန်က ချက်ချင်းစစ်ဆေးဖို့ အရေးကြီးပါသည်။
ပုံမှန်မဟုတ်သော မိန်းမကိုယ်မှ သွေးထွက်ခြင်းကို ဖြစ်စေသော အခြေအနေများ-
- Menorrhagia (ပုံမှန်မဟုတ်သော ပမာဏများသောရာသီသွေးများ)။
- Anovulation (ရာသီစက်ဝန်းအတွင်း မမျိုးဥမထုတ်နိုင်ခြင်း)။
- Polycystic ovarian syndrome (PCOS)။
- သားအိမ်အတွင်း Polyps အလုံးလေးများ သို့မဟုတ် fibroids (ကင်ဆာမဟုတ်သောကြီးထွားမှုများ)။
- Endometriosis။
- Pelvic inflammatory disease (PID) ( တင်ပဆုံတွင်းယောင်ရမ်းသောရောဂါ)။
သားအိမ်အတွင်းသားကင်ဆာကို တုပစေသော အခြားလက္ခဏာများဖြစ်သည့် မိန်းမကိုယ်ဆင်းခြင်း၊ တင်ပါးဆုံတွင်းနာကျင်ခြင်း၊ တင်ပါးဆုံတွင်းအလုံးများ နှင့် ဝမ်းဗိုက်ဖောင်းခြင်းကဲ့သို့သော အခြေအနေများ-
- မိန်းမကိုယ် သို့မဟုတ် သားအိမ်ခေါင်း ပိုးဝင်ခြင်း။
- Cervical polyps ( သားအိမ်ခေါင်းအလုံးအကျိတ်များ )
- Vaginal fistulas (ဆီးအိမ် သို့မဟုတ် စအိုပေါက် အပါအဝင် တင်ပါးဆုံတွင်းရှိ မိန်းမကိုယ်နှင့် အခြားအနီးနားရှိ အင်္ဂါများကြားတွင် ပုံမှန်မဟုတ်သော အပေါက်)။
- ဆီးအိမ် သို့မဟုတ် ဆီးလမ်းကြောင်းပိုးဝင်ခြင်း။
- Crohn's disease သို့မဟုတ် ulcerative colitis ကဲ့သို့သော အူလမ်းကြောင်းရောင်ရမ်းမှုအခြေအနေများ။
သားအိမ်တွင်းကင်ဆာရှိသော အမျိုးသမီးအများစုသည် ကောင်းသောခန့်မှန်းချက် (ရလဒ်) ရှိပြီး အောင်မြင်သော ကုသမှုခံယူပြီးနောက် ဘဝကို အပြည့်အဝ ဦးဆောင်သွားလေ့ရှိသည်။ ၎င်းတို့တွင် ပုံမှန်သက်တမ်းရှိသောကြောင့် ၎င်းတို့သည် ဘဝနှောင်းပိုင်းတွင် အခြားကင်ဆာ (ယေဘူယျလူများကဲ့သို့ အလားတူအန္တရာယ်မျိုး) ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်ချေရှိသည်။ ထို့အပြင်၊ အချို့သော သားအိမ်တွင်းကင်ဆာနှင့် ကင်ဆာကုသနည်းများသည် ယေဘူယျလူဦးရေနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက အောက်ပါကင်ဆာများ ဖြစ်နိုင်ခြေပိုများသည်17။
- ရင်သားကင်ဆာ
- အူမကြီး (အူတွင်း) ကင်ဆာ
- အဆုတ်ကင်ဆာ
- Lymphoma ( ပြန်ရည်ကျိတ်ကင်ဆာ)
- ဆီးအိမ်ကင်ဆာ
- ကျောက်ကပ်ကင်ဆာ
- မိန်းမကိုယ်ကင်ဆာ
- အသားပျော့တစ်သျှူးကင်ဆာ
- Acute leukemia ( သွေးဖြူဥကင်ဆာ)
ရည်ညွှန်းချက်များ
- Cleveland Clinic. Uterine Cancer (Endometrial Cancer). Accessed at https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/16409-uterine-cancer on 1 July 2024.
- Johns Hopkins Medicine. Endometrial Cancer. Accessed at https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/endometrial-cancer on 1 July 2024.
- American Cancer Society. What is Endometrial Cancer? Accessed at https://www.cancer.org/cancer/types/endometrial-cancer/about/what-is-endometrial-cancer.html on 1 July 2024.
- National Registry of Diseases Office. Singapore Cancer Registry Annual Report 2021. Singapore, National Registry of Diseases Office; 2022.
- National Registry of Diseases Office. Singapore Cancer Registry 50th Anniversary Monograph. Singapore, National Registry of Diseases Office; 2022.
- American Cancer Society. Endometrial Cancer Risk Factors. Accessed at https://www.cancer.org/cancer/types/endometrial-cancer/causes-risks-prevention/risk-factors.html on 1 July 2024.
- National University Health System. Womb Cancer (Endometrial Cancer/Uterine Cancer). Accessed at https://www.nuhs.edu.sg/For-Patients-Visitors/find-a-condition/Pages/womb-endometrial-uterine-cancer.aspx on 1 July 2024.
- American Cancer Society. Tests for Endometrial Cancer. Accessed at https://www.cancer.org/cancer/types/endometrial-cancer/detection-diagnosis-staging/how-diagnosed.html on 1 July 2024.
- American Cancer Society. Endometrial Cancer Stages. Accessed at https://www.cancer.org/cancer/types/endometrial-cancer/detection-diagnosis-staging/staging.html on 1 July 2024.
- American Cancer Society. Treatment Choices for Endometrial Cancer, by Stage. Accessed at https://www.cancer.org/cancer/types/endometrial-cancer/treating/by-stage.html on 1 July 2024.
- National Cancer Institute. Endometrial Cancer Treatment (PDQ®)–Patient Version. Accessed at https://www.cancer.gov/types/uterine/patient/endometrial-treatment-pdq on 1 July 2024.
- National Cancer Institute. Endometrial Cancer Treatment (PDQ®)–Health Professional Version. Accessed at https://www.cancer.gov/types/uterine/hp/endometrial-treatment-pdq on 1 July 2024.
- Mayo Clinic. Endometrial Cancer. Accessed at https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/endometrial-cancer/diagnosis-treatment/drc-20352466 on 1 July 2024.
- National Registry of Diseases Office. Singapore Cancer Registry 50th Anniversary Monograph – Appendices. Singapore, National Registry of Diseases Office; 2022.
- American Cancer Society. Can Endometrial Cancer Be Found Early? Accessed at https://www.cancer.org/cancer/types/endometrial-cancer/detection-diagnosis-staging/detection.html on 1 July 2024.
- Signs and Symptoms of Endometrial Cancer. Accessed at https://www.cancer.org/cancer/types/endometrial-cancer/detection-diagnosis-staging/signs-and-symptoms.html on 1 July 2024.
- Second Cancers After Endometrial Cancer. Accessed at https://www.cancer.org/cancer/types/endometrial-cancer/after-treatment/second-cancers.html on 1 July 2024.