ရင်သားကင်ဆာ
ခြုံငုံသုံးသပ်ချက်
ရင်သားကင်ဆာဆိုတာဘာလဲ။
ရင်သားကင်ဆာသည် ရင်သားတစ်ရှူးများတွင် ကင်ဆာဆဲလ်များကို တွေ့ရှိရသည့် ရောဂါတစ်ခုဖြစ်သည်။ ဤဆဲလ်များသည် အများအားဖြင့် ရင်သားအတွင်းရှိပြွန်များ သို့မဟုတ် အမြှေးလေးများမှ ဖြစ်ပေါ်လာသည်။ ထိုကင်ဆာဆဲလ်များသည် တစ်ရှူး သို့မဟုတ် ကိုယ်တွင်းအင်္ဂါများနှင့် ခန္ဓာကိုယ်၏ အခြားအစိတ်အပိုင်းများသို့ ပျံ့နှံ့သွားနိုင်သည်။
ရင်သား၏ ခန္ဓာဗေဒ
ရင်သားကင်ဆာသည် ဘယ်လောက်များများ ဖြစ်တတ်သလဲ?
ရင်သားကင်ဆာသည် အမျိုးသမီးများတွင် အဖြစ်များဆုံး ကင်ဆာဖြစ်ပြီး အားလုံးတွင် ဒုတိယ အဖြစ်အများဆုံး ကင်ဆာဖြစ်သည်။ စင်ကာပူတွင် ရင်သားကင်ဆာသည် အမျိုးသမီးများတွင် အဖြစ်အများဆုံး ကင်ဆာဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ၂၀၁၄ မှ ၂၀၁၈ ခုနှစ်အတွင်း အမျိုးသမီးများတွင် အဖြစ်များလေ့ရှိသော ကင်ဆာရောဂါဖြစ်ပွားမှု၏ (၃၀) ရာခိုင်နှုန်းနီးပါးရှိသည်။ ဖြစ်ပွားမှုအများဆုံးမှာ အသက် (၅၅) နှစ်မှ (၅၉) နှစ်ကြား အုပ်စုတွင်ဖြစ်သည်။ အသက်ကြီးလာသည်နှင့်အမျှ ရင်သားကင်ဆာဖြစ်နိုင်ခြေ တိုးလာပါသည်။ သတင်းကောင်းမှာ စောစီးစွာရှာဖွေတွေ့ရှိပြီး ပိုမိုကောင်းမွန်သောကုသမှုကြောင့် အမျိုးသမီးများသည် ရောဂါကို ရှင်သန်နိုင်ခြေပိုများလာကြောင်း သတင်းကောင်းဖြစ်သည်။
*အရင်းအမြစ်- စင်ကာပူကင်ဆာ နှစ်အလိုက်မှတ်တမ်းတင် (၂၀၁၈) ခုနှစ် စာရင်း
ရင်သားကင်ဆာ အမျိုးအစားများ
ရင်သားကင်ဆာ အမျိုးအစားများစွာရှိပြီး ၎င်းတို့ကို အဏုကြည့်မှန်ပြောင်း (histology ဟုခေါ်သော ) အောက်တွင် ကင်ဆာဆဲလ်များ ဘယ်လိုပုံစံရှိသလဲ ၊ ကင်ဆာဆဲလ်များထဲတွင် အချို့သောလက္ခဏာများ (receptor status) ရှိခြင်း မရှိခြင်း ၊ ထိုဆဲလ်များသည် တနေတည်းထဲတွင် ရှိနေသလား သို့မဟုတ် ပြန့်နှံ့နေသလား ( ကင်ဆာအဆင့် ) ပေါ်မူတည်၍ ကင်ဆာဆဲလ်များကို ခွဲခြားထားပါသည်။
ရင်သားကင်ဆာရောဂါလို့ ရောဂါအမည်သတ်မှတ်ရာတွင် ဆရာဝန်များသည် ရင်သားကင်ဆာအမျိုးအစားများကို သေချာဂရုတစိုက်ခွဲခြားဖို့ လိုအပ်ပါသည်။ သို့မှသာ သူတို့လူနာများအတွက် အသင့်လျော်ဆုံး ကုသမှုနည်းလမ်းများကို လူနာကို လမ်းညွှန်ပေးနိုင်မည်ဖြစ်ပါသည်။
ရင်သားကင်ဆာ၏ အဖြစ်များဆုံးသော အမျိုးအစားများ
ပြွန်တွင်းမှအပြင်သို့ထိုးဖောက်နိုင်သော ကင်ဆာ (IDC)
၎င်းသည် အဖြစ်အများဆုံး ရင်သားကင်ဆာ အမျိုးအစားဖြစ်ပြီး ထိုးဖောက်ဝင်ရောက်သော ရင်သားကင်ဆာ ဖြစ်ပွားမှုအားလုံး၏ (၇၀) မှ (၈၀) ရာခိုင်နှုန်းအထိ ရှိပါသည်။ ကင်ဆာသည် ရင်သားအတွင်းရှိ နို့ပြွန်အနားသတ်ဆဲလ်များတွင် ကြီးထွားလာပြီး ပြွန်နံရံကို ဖောက်ကာ ရင်သားဧရိယာတစ်ဝိုက်အသားစအတွင်းသို့ ထိုးဖောက်ပျံ့နှံ့ရောက်ရှိသွားပါသည်။ ဤဆဲလ်များသည် အခြားကိုယ်တွင်းအင်္ဂါများနှင့် ခန္ဓာကိုယ်အစိတ်အပိုင်းများသို့လည်း ပျံ့နှံ့သွားနိုင်သည်။
ပြွန်တွင်းသာရှိသေးသော ကင်ဆာ (DCIS)
ကင်ဆာသည် အနီးနားရှိ ရင်သားတစ်ရှူးသို့ မပျံ့နှံ့သောအခါတွင် ဤသည်မှာ IDC ၏ ထိုးဖောက်မဟုတ်သောပုံစံဖြစ်သည်။ ဤရင်သားကင်ဆာသည် အဖြစ်အများဆုံး အမျိုးအစားလည်းဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ထိုးဖောက်မဝင်သောကြောင့် DCIS သည် မကြာခဏ ခွဲစိတ်မှုတစ်ခုတည်းဖြင့် ကုသနိုင်သည်။ သို့သော် မကုသပဲထားလျှင် ထိုးဖောက်နိုင်သောကင်ဆာအဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲကာ ခန္ဓာကိုယ်၏ အခြားအစိတ်အပိုင်းများသို့ ပျံ့နှံ့သွားနိုင်ပါသည်။
ထိုးဖောက်နိုင်သောနို့ရည်ထုတ်ဂလင်းကင်ဆာ(ILC)
ရင်သားကင်ဆာ (၁၀) ရာခိုင်နှုန်းခန့်သည် အသက် (၄၅) နှစ်မှ (၅၅) နှစ်ကြား အမျိုးသမီးများအပေါ် သက်ရောက်လေ့ရှိသော ဤရင်သားကင်ဆာပုံစံဖြစ်သည်။ ကင်ဆာသည် နို့ထွက်သည့်ဂလင်းများပတ်လည်ရှိ ဆဲလ်များအတွင်းမှ စတင်ကာ ခန္ဓာကိုယ်၏ အခြားအစိတ်အပိုင်းများသို့ ပျံ့နှံ့သွားနိုင်သည်။
နို့ရည်ထုတ်ဂလင်းအတွင်းတွင်သာရှိသော ကင်ဆာ (LCIS)
ဤ ILC ၏ထိုးဖောက်မဟုတ်သောပုံစံကို lobular neoplasia ဟုခေါ်သည်။ LCIS သည် ရောဂါလက္ခဏာများလည်းမပြ ရင်သားဓာတ်မှန် ( Mammogram ) နှင့်လည်း မမြင်နိုင်သောကြောင့်၊ အခြားရင်သားအခြေအနေများအတွက် ကုသမှုပေးနေစဉ် သို့မဟုတ် စစ်ဆေးမှုပြုလုပ်နေစဉ်တွင် ၎င်းကင်ဆာကို တွေ့ရှိနိုင်သည်။
အဖြစ်နည်းသော ရင်သားကင်ဆာအမျိုးအစားများ
Medullary carcinoma
ရင်သားကင်ဆာဖြစ်ပွားမှုအားလုံး၏ (၁) ရာခိုင်နှုန်းအောက်သာ တွေ့ရ ပြီး medullary ရင်သားကင်ဆာသည် မွေးရာပါ BRCA1 ချို့ယွင်းသော ဗီဇရှိသည့် အမျိုးသမီးများကို ထိခိုက်တတ်သည်။ ကင်ဆာဆဲလ်များသည် ပိုကြီးပြီး အကျိတ်နှင့် ပုံမှန်တစ်သျှူးများကြားတွင် ပြတ်သားသော ပိုင်းခြားမှုရှိသည်။
ပြွန်ကဲ့သို့ဖြစ်နေသော ကင်ဆာ ( Tubular Carcinoma )
အဏုကြည့်မှန်ပြောင်းအောက်တွင် ရင်သားကင်ဆာ၏ ကင်ဆာဆဲလ်များသည် ပြွန်များနှင့်တူသည်။ ရင်သားကင်ဆာဖြစ်ပွားမှုအားလုံး၏ (၂) ရာခိုင်နှုန်းခန့်တွင် တွေ့ရသော tubular carcinoma သည် အသက် (၅၀ ) နှစ်နှင့်အထက် အမျိုးသမီးများအပေါ် သက်ရောက်လေ့ရှိသည်။ ၎င်းကို ( Mammogram ) ဖြင့် စစ်ဆေးလေ့ရှိသည်။
ယောင်ယမ်းသော ရင်သားကင်ဆာ
ဒီလို ပြင်းထန်ပြီး လျင်မြန်စွာ ကြီးထွားလာတဲ့ ရင်သားကင်ဆာပုံစံကို ရင်သားကင်ဆာလူနာအားလုံးရဲ့ (၁) မှ (၅) ရာခိုင်နှုန်းအထိ တွေ့နိုင်ပါတယ်။ ၎င်းသည် အရေပြားသို့ ကျူးကျော်ဝင်ရောက်နိုင်ပြီး ပြန်ရည်ကြော လမ်းကြောင်းများကို ပိတ်ဆို့နိုင်ကာ နီမြန်းခြင်း၊ ရောင်ရမ်းခြင်းနှင့် အပေါ်ယံအရေပြား ထူထပ်လာကာ ရင်သားတင်းမာမှုကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည်။
Mucinous (colloid) carcinoma
ရင်သားကင်ဆာ၏ (၁) မှ (၃) ရာခိုင်နှုန်းအထိ သက်ရောက်မှုရှိပြီး ဤကြီးထွားမှုနှေးကွေးသောကင်ဆာသည် အသက်ကြီးသော အမျိုးသမီးများအပေါ် သက်ရောက်မှုရှိသည်။
နို့သီးခေါင်း Paget ရောဂါ
ရင်သားကင်ဆာ၏ (၁) မှ (၄) ရာခိုင်နှုန်းအထိပါဝင်သည့် ဤကင်ဆာသည် ရင်သားပြွန်အတွင်းမှ စတင်ကာ နို့သီးခေါင်းနှင့် နို့သီးခေါင်းတစ်ဝိုက်ရှိ အရေပြား၏ ပိုမဲနက်သောနေရာဖြစ်သည့် areola သို့ ပျံ့နှံ့သွားသည်။ နှစ်မျိုးလုံးကို ယားယံစေပြီး အမာရွတ်ဖြစ်ခြင်း၊ ယားယံခြင်းနှင့် နီခြင်းတို့ကို ဖြစ်စေနိုင်သည်။
ရင်သားကင်ဆာ receptor အမျိုးအစားများ
ရင်သားကင်ဆာများသည် estrogen receptor (ER)၊ progesterone receptor (PR) နှင့် human epidermal growth factor receptor 2 (HER2) ကဲ့သို့သော receptors များရှိနေခြင်း သို့မဟုတ် မရှိခြင်းအပေါ် မူတည်ပြီး မတူညီသော ဇီဝလက္ခဏာများ ရှိပါသည်။ ဤလက္ခဏာများသည် ကင်ဆာ၏ ပြုမူပုံနှင့် ကုသရန် လိုအပ်ပုံတို့ကိုလည်း အကျိုးသက်ရောက်သည် - အချို့ကိစ္စများတွင် ကင်ဆာ၏ ဆဲလ်ဆိုင်ရာ histology စစ်ဆေးမှုထက်ပင် ပိုပါသည်။
ဟော်မုန်း receptor-positive ရင်သားကင်ဆာ
ရင်သားကင်ဆာအမျိုးအစားအများစု (၇၀ ရာခိုင်နှုန်းအထိ) သည် ER သို့မဟုတ် PR သို့မဟုတ် နှစ်မျိုးလုံးအတွက် အပြုသဘောဆောင်ပါသည်။ ထိုသို့သောကင်ဆာများသည် ကြီးထွားမှုနှေးကွေးပြီး ပြင်းထန်မှုနည်းလေ့ရှိပြီး လူနာများသည် ရေရှည်ရလဒ်ပိုကောင်းရန် အလားအလာပိုများသည်။ ဤကင်ဆာများကို Tamoxifen နှင့် aromatase inhibitors ကဲ့သို့သော ဟော်မုန်းကုထုံးများဖြင့် ကုသလေ့ရှိသည်။
HER2-positive ရင်သားကင်ဆာ
အချို့သောအမျိုးသမီးများ၏ (၁၅) မှ (၂၅) ရာခိုင်နှုန်းသည် HER2-positive ကင်ဆာရောဂါခံစားရသည်။ ပုံမှန်ရင်သားဆဲလ်များ၏ မျက်နှာပြင်ပေါ်တွင် တွေ့ရှိရသောလူ့ epidermal Growth factor (HER2) ပရိုတိန်းပမာဏများ လွန်ကဲနေသောအခါတွင် ဤကင်ဆာသည် ဖြစ်ပေါ်လာသည် ။ ထို့ကြောင့် ဆဲလ်များကြီးထွားခြင်းနှင့် ပုံမှန်မဟုတ်စွာခွဲထွက်သွားသည်။
သုံးခုလုံးမရှိသော ရင်သားကင်ဆာ
ဤကင်ဆာပုံစံတွင် ER၊ PR သို့မဟုတ် HER2 receptors များမပါဝင်ပါ။ ၎င်းသည် များသောအားဖြင့် ပြင်းထန်သည်။ ပြန်ဖြစ်နှုန်း မြင့်မားပြီး ရှင်သန်မှုနှုန်း ညံ့ဖျင်းသည်။ Triple negative ရင်သားကင်ဆာသည် ရင်သားကင်ဆာများ၏ (၁၅) ရာခိုင်နှုန်းခန့်ရှိပြီး အသက် (၄၀) နှစ်အောက် အမျိုးသမီးများနှင့် BRCA1 မျိုးရိုးဗီဇ ချို့ယွင်းသောသူများအပေါ် သက်ရောက်မှုရှိသည်။
အကြောင်းရင်းများနှင့် ရောဂါလက္ခဏာများ
ရင်သားကင်ဆာြဖစ်နိုင်ချေ အချက်များ
လေ့လာမှုများအရ ရင်သားကင်ဆာဖြစ်နိုင်ချေသည် အကြောင်းရင်းများ ပေါင်းစပ်မှုအပေါ် မူတည်ကြောင်း သိရပါသည်။ တစ်ခု သို့မဟုတ် တစ်ခုထက်ပိုသော ဖြစ်နိုင်ချေအချက်များရှိခြင်းသည် ကင်ဆာဖြစ်နိုင်သည်ဟုမဆိုလိုသော်လည်း ၎င်းတို့ကိုသတိပြုမိပါက ဖြစ်ပွားမှုလျှော့ချရန် အကာအကွယ်အဆင့်များလုပ်ဆောင်ရန် ကူညီပေးနိုင်သည်။ ၎င်းတို့တွင်-
- မိသားစုရာဇဝင်
- မျိုးရိုးဗီဇအချို့
- ကင်ဆာ သို့မဟုတ် ရိုးရိုးသာမာန် (ကင်ဆာမဟုတ်သော) ရင်သားရောဂါ၏ ရာဇဝင်
- ဓမ္မတာစောလာခြင်း
- သွေးဆုံးချိန်နောက်ကျခြင်း။
- အသက် (၃၅) နှစ်နောက်ပိုင်းတွင် သားဦးမွေးဖွားခြင်း။
- ကလေးနည်းနည်းရှိခြင်း သို့မဟုတ် ကလေးလုံးဝမရှိခြင်း။
- ဟော်မုန်းအစားထိုးကုထုံးခံယူဖူးခြင်း။
- အရက်အလွန်အကျွံသောက်ခြင်း။
- အဝလွန်ခြင်း သို့မဟုတ် အဝလွန်ခြင်း။
ရင်သားကင်ဆာ၏ ရှေ့ပြေးသတိပြုရမည့် လက္ခဏာများ
ရင်သားကင်ဆာ၏ ရှေ့ပြေးသတိပြုရမည့် လက္ခဏာများတွင်:- ရင်သားတွင် နာကျင်မှုမရှိသောအဖု
- နို့သီးခေါင်းတစ်ဝိုက်တွင် ယားယံခြင်းနှင့် အဖုများထွက်ခြင်း။
- နို့သီးခေါင်းမှ သွေးထွက်ခြင်း သို့မဟုတ် ပုံမှန်မဟုတ်သော အရည်ထွက်ခြင်း။
- ရင်သားပေါ်ရှိ အရေပြားသည် ရောင်ရမ်းပြီး ထူလာပါသည်။
- ရင်သားပေါ်ရှိ အရေပြားသည် မှိန်ဖျော့နေခြင်း သို့မဟုတ် ချိုင့်ခွက်များဖြစ်နေခြင်း။
- နို့သီးခေါင်းကို ဆွဲသွင်း သို့မဟုတ် ပြန်ဆွဲထားပါ။
ရောဂါရှာဖွေခြင်းနှင့် အကဲဖြတ်ခြင်း။
ရင်သားကင်ဆာကို ရောဂါသတ်မှတ်ခြင်း
ရင်သားကင်ဆာကို အောက်ပါလုပ်ဆောင်ချက်များနှင့် စစ်ဆေးချက်များမှ တဆင့် ရောဂါရှာဖွေတွေ့ရှိနိုင်ပါသည်။- စမ်းသပ်စစ်ဆေးခြင်း- အကျိတ် သို့ နို့သီးခေါင်းမှ အရည်ထွက်ခြင်း သို့ ပုံမှန်မဟုတ်သော ရင်သားပြောင်းလဲခြင်းများ တွေ့ရတတ်ပါတယ်။
- ရင်သားဓာတ်မှန်- ပုံမှန်မဟုတ်သော ရင်သားသိပ်သည်းဆများခြင်း သို့ ကယ်လ်ဆီယမ် အနည်ထိုင်ခြင်းများ ကို တွေ့ရတတ်ပါတယ်။
- အာထရာဆောင်းစကန်ဖတ်ခြင်း- ၎င်းကို ရင်သားဓာတ်မှန် ( Mammogram ) တွင် တွေ့ရှိရသည့် သံသယရှိသောဧရိယာကို တိကျသော ပစ်မှတ်ထားရန် သို့မဟုတ် တွင် ကောင်းစွာမမြင်နိုင်သော မူမမှန်မှုများကို ရှာဖွေရန် အသုံးပြုနိုင်သည်။ အာထရာဆောင်းစကန်ဖတ်ခြင်းသည် ကင်ဆာဖြစ်နိုင်သည့် အစိုင်အခဲနှင့် အများအားဖြင့် ကင်ဆာမဟုတ်သည့် အရည်များပြည့်နေသောအိတ်တို့ကို ခွဲခြားနိုင်ပါသည်။
- သံလိုက်ပုံရိပ်ဖော်ခြင်း (MRI)- အချို့ကိစ္စများတွင် လူနာများသည် ပိုမိုကောင်းမွန်စွာစစ်ဆေးရန် သို့မဟုတ် သံသယဖြစ်ဖွယ်နေရာများကို စစ်ဆေးရန် MRI scan လုပ်ဆောင်ကြပါသည်။ ငယ်ရွယ်သော အမျိုးသမီးများအတွက် ရင်သားတစ်ရှူးသိပ်သည်းဆ တိုးမြင့်လာပြီး Mammogram ရင်သားဓာတ်မှန် သို့မဟုတ် အာထရာဆောင်း ကဲ့သို့ သမားရိုးကျ ပုံရိပ်စစ်ဆေးမှုများသည် ရင်သားကင်ဆာကို သိရှိနိုင်စေရန်အတွက် အာရုံခံစားနိုင်မှု နည်းပါးပြီး တိကျသောကြောင့် ၎င်းသည် ငယ်ရွယ်သော အမျိုးသမီးများအတွက် အထူးအသုံးဝင်ပါသည်။
ရင်သားကင်ဆာကို အတည်ပြုရန်အတွက် အဏုကြည့်မှန်ပြောင်းဖြင့် စစ်ဆေးရန်အတွက် ဆဲလ်များ သို့မဟုတ် တစ်သျှူးအပိုင်းအစများကို ဖယ်ရှားသည့် အသားစစစ်ဆေးခြင်းကို ပြုလုပ်ရမည်ဖြစ်ပါသည်။
အသုံးများသော အသားစစ်ဆေးခြင်း နည်းပညာများ:
- အပ်နှင့်စုပ်၍ စစ်ဆေးခြင်း ( FNA )
- ပင်မနေရာအပ်နှင့် အသားစယူခြင်း သို့မဟုတ် အသားစအသေးလေးဖြတ်၍ယူခြင်း
- အကျိတ်တစ်ခုလုံးထုတ်၍ အသားစယူခြင်း
ရင်သားကင်ဆာကို ဘယ်လိုအကဲဖြတ်မလဲ ?
အသားစယူစစ်ဆေးခြင်းဖြင့် ကင်ဆာရှိနေကြောင်းပြသပါက အကောင်းဆုံးကုသမှုကိုစီစဉ်ရန် သင့်ဆရာဝန်သည် ရောဂါ၏အတိုင်းအတာကို သိရန်လိုအပ်ပါသည်။ ရင်သားကင်ဆာကို အဆင့်သတ်မှတ်ခြင်းသည် အကျိတ်သည် အနီးနားရှိ တစ်ရှူးများကို ပျံ့နှံ့သွားခြင်းရှိမရှိ၊ ကင်ဆာပျံ့နှံ့သွားခြင်းရှိမရှိနှင့် ခန္ဓာကိုယ်၏ မည်သည့်အစိတ်အပိုင်းများသို့ ရောက်ရှိသွားခြင်းအပေါ် အခြေခံသည်။အဆင့်များ / ပျံ့နှံ့မှုအတိုင်းအတာ
အဆင့်များ | ပျံ့နှံ့မှု ပမာဏ | ပျမ်းမျှအသက်(၅)နှစ်ခန့် ရှင်နှုန်း (ရာခိုင်နှုန်း) | |
0 | မထိုးဖောက်သော ကင်ဆာ | ၉၉ | |
I | အနည်းငယ်ထိုးဖောက်သော ကင်ဆာ | ၉၀ | |
II | ထိုးဖောက်သော ကင်ဆာ | ၇၀ | |
III | ကြီးကြီးမားမား ထိုးဖောက်သောကင်ဆာ | ၄၀ | |
IV | များစွာပျံ့နှံ့ခြင်း သို့မဟုတ် အခြားနေရာများသို့ ရောက်ရှိပျံ့နှံ့သောကင်ဆာ | ၂၀ |
ပြန်ဖြစ်နှုန်း နှင့် အသက်ရှင်နှုန်း အပေါ်သက်ရောက်မှုရှိသော ရင်သားကင်ဆာ လက္ခဏာများ
အကျိတ်အရွယ်အစား
ယေဘုယျအားဖြင့် အကျိတ်အရွယ်အစား ကြီးလေလေ ရင်သားကင်ဆာ ပြန်ဖြစ်နိုင်ချေနှုန်း မြင့်လေလေ ဖြစ်ပါသည်။
အကျိတ်အဆင့်
ရောဂါဗေဒအဆင့်- ၎င်းသည် အဏုကြည့်မှန်ပြောင်းအောက်တွင် ကြည့်သောအခါ အကျိတ်ဆဲလ်များသည် ပုံမှန်ဆဲလ်များနှင့် ဆင်တူကြောင်း ရည်ညွှန်းသည်။ အဆင့်သတ်မှတ်ချက်သည် (၁) မှ (၃) ဖြစ်သည်။ အဆင့် (၃) အကျိတ်များတွင် လျင်မြန်စွာကြီးထွားလာသော ကင်ဆာဆဲလ်များပါရှိသည်။ histologic grade (ရောဂါဗေဒအဆင့်) မြင့်လေလေ၊ ရင်သားကင်ဆာ ပြန်ဖြစ်နိုင်ခြေ ပိုများလေဖြစ်သည်။
ပြန်ရည်ကျိတ်များ
လက်မောင်းအတွင်း၊ ကင်ဆာဖြစ်နေသောရင်သား၏ တစ်ဖက်တည်းရှိ ပြန်ရည်ကျိတ် အရေအတွက်သည် အရေးကြီးသောညွှန်ပြချက်တစ်ခုဖြစ်သည်။ ကင်ဆာရောက်ရှိနေသော ပြန်ရည်ကျိတ်အရေအတွက် ပိုများခြင်းသည် ပိုဆိုးသောရလဒ်နှင့် ဆက်စပ်နေပြီး ပိုမိုပြင်းထန်သော ကုသမှုများကို အာမခံပါသည်။
ER/PR
ရင်သားကင်ဆာအားလုံး၏ သုံးပုံနှစ်ပုံခန့်တွင် အီစထရိုဂျင်နှင့်/သို့မဟုတ် ပရိုဂျက်စတီရုန်း receptors များ၏ သိသာထင်ရှားသောအဆင့်များပါရှိသည်။ ၎င်းတို့ကို estrogen receptor positive (ER+) အကျိတ်များဟု ခေါ်သည်။ ER-positive အကျိတ်များသည် ပြင်းထန်စွာ ကြီးထွားမှု နည်းပါးပြီး ဟော်မုန်းနှင့် ကုသမှုကို ကောင်းစွာ တုံ့ပြန်နိုင်သည်။
HER2/erbB2
HER2 သည် အချို့သော ကင်ဆာဆဲလ်များ၏ မျက်နှာပြင်ပေါ်တွင် တွေ့ရသော ပရိုတင်းတစ်မျိုးဖြစ်သည်။ အကျိတ်တစ်ခုသည် အခြားသူများထက် HER2 receptors များပိုမိုများပြားလာသောအခါတွင် HER2-positive အဖြစ်ဖော်ပြသည်။ ရင်သားကင်ဆာအားလုံး၏ (၂၀-၂၅) ရာခိုင်နှုန်းခန့်တွင် HER2- positive ဟုတံဆိပ်ကပ်ထားသောအကျိတ်များရှိသည်။ HER2-positive ဖြစ်သော အကျိတ်များသည် အခြားသော ရင်သားကင်ဆာ အမျိုးအစားများထက် ပိုမိုလျင်မြန်စွာ ကြီးထွားလာတတ်သည်။ ကင်ဆာရောဂါသည် HER2-positive ရှိ၊ မရှိ သိရှိခြင်းဖြင့် အကျိတ်ရှိသော အမျိုးသမီးများသည် Her2 ပစ်မှတ်ထားသော ကုထုံးမှ အကျိုးကျေးဇူးရရှိနိုင်သောကြောင့် ကုသမှုရွေးချယ်မှုအပေါ် သက်ရောက်မှုရှိနိုင်ပါသည်။
ကုသမှုနည်းလမ်း
ကုသမှုရွေးချယ်မှုများနှင့် ရောဂါတိုးတက်မှု ကြိုတင်ခန့်မှန်းချက် (ပြန်လည်နာလန်ထူနိုင်ခြေ) သည် ကင်ဆာအဆင့် (ရင်သားအတွင်းသာရှိမရှိ သို့မဟုတ် ခန္ဓာကိုယ်တွင်းရှိ အခြားနေရာများသို့ ပျံ့နှံ့သွားခြင်း)၊ ရင်သားကင်ဆာအမျိုးအစား၊ ကင်ဆာဆဲလ်များ၏ အချို့သောလက္ခဏာများနှင့်၊ ကင်ဆာကို တခြားရင်သားမှာ တွေ့ရခြင်းရှိမရှိ အပေါ်မူတည်ပြီး ဆုံးဖြတ်ပါသည်။ အမျိုးသမီးတစ်ဦး၏အသက်အရွယ်၊ သွေးဆုံးခြင်းအခြေအနေ (အမျိုးသမီးတစ်ဦးသည် ရာသီလာဆဲရှိမရှိ) နှင့် သူမ၏အထွေထွေကျန်းမာရေးသည်လည်း ကုသမှုရွေးချယ်မှုများနှင့် ရောဂါတိုးတက်မှု ကြိုတင်ခန့်မှန်းချက်များကို ထိခိုက်စေနိုင်သည်။
ခွဲစိတ်ခြင်း
အများစုသည် ကင်ဆာကို ဖယ်ရှားရန် ခွဲစိတ်မှု ပြုလုပ်ထားကြသည်။ ပါဝင်သော ခွဲစိတ်မှုပုံစံများမှာ -
1. ရင်သား-ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်မှုခွဲစိတ်ခြင်း
- Lumpectomy သို့မဟုတ် Wide Local Excision - ကင်ဆာနှင့် ပတ်ဝန်းကျင်ရှိ တစ်ရှူးအနည်းငယ်ကို ဖယ်ရှားခြင်း။
- Quadrantectomy– အကျိတ်ထုတ်ခွဲစိတ်ခြင်းထက် ပတ်ဝန်းကျင်တစ်ရှူးများကိုပါ ဖယ်ရှားခြင်း။ Quadrantectomy ပြုလုပ်ရန်အတွက် ရင်သား၏ လေးပုံတစ်ပုံကို ဖယ်ရှားသည်။
2. Mastectomy – ရင်သားတစ်ခုလုံးကို ဖယ်ရှားခြင်း။
အထက်ဖော်ပြပါ ရင်သားခွဲစိတ်မှုနှစ်ခုစလုံးတွင် တူညီသောချိုင်းအောက်ရှိ ပြန်ရည်ကျိတ်အချို့ကိုလည်း စစ်ဆေးရန်အတွက် ဖယ်ရှားမည်ဖြစ်သည်။
စနစ်အလိုက်ကုထုံး
- ဓာတုကုထုံး
- ကင်ဆာဆန့်ကျင့် ဟော်မုန်းကုထုံး
- ပစ်မှတ်ထား ဓာတုကုထုံး
ဓာတ်ရောင်ခြည်ကုထုံး
ဓာတ်ရောင်ခြည်ကုထုံးသည် ကင်ဆာဆဲလ်များကို ပစ်မှတ်ထားပြီး သတ်ရန် စွမ်းအင်မြင့်ရောင်ခြည်များကို အသုံးပြုသည်။ ရည်ရွယ်ချက်မှာ ရင်သားအတွင်း သို့မဟုတ် အနီးတစ်ဝိုက်တွင် ကျန်ခဲ့သော ကင်ဆာမှန်သမျှကို သတ်ပစ်ရန်ဖြစ်သည်။
ရင်သားတစ်သျှူးအများစုသည် နဂိုအတိုင်းကျန်ရှိနေသောကြောင့် အကျိတ်ကိုသာဖြတ်ထုတ်ခြင်း ကဲ့သို့ ရင်သားထိန်းသိမ်းခွဲစိတ်ခြင်းဖြင့် ခွဲစိတ်ပြီးနောက် ဓာတ်ရောင်ခြည်ကုထုံးသည် အရေးကြီးပါသည်။ ရင်သားကင်ဆာပြန်ဖြစ်နိုင်ခြေကို လျှော့ချပေးပါလိမ့်မယ်။
ရင်သားဖြတ်ထုတ်ခွဲစိတ်ထားသော အမျိုးသမီးအများစုသည် ဓာတ်ရောင်ခြည်ဖြင့် ကုသရန်မလိုအပ်ပါ။ သို့သော်၊ အချို့သောကိစ္စများတွင်၊ ရင်ဘတ်နံရံနှင့် လက်မောင်းရှိ ပြန်ရည်ကျိတ်များကို ကုသရန်၊ ကင်ဆာဖြစ်ထားသောနေရာတွင် ပြန်ဖြစ်နိုင်ခြေသည် အရွယ်အစားနှင့် အနားသတ်ပေါ်မူတည်၍ မြင့်မားသည်ဟု သတ်မှတ်ပါက ဓာတ်ရောင်ခြည်ကို အသုံးပြုသည်။
ပြန်လည်ထူထောင်ရေး
ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ပြန်လည်ထူထောင်ရေးတွင် အောက်ပါတို့ပါဝင်သည်-
- ခွဲစိတ်ပြီးနောက် ပခုံးလေ့ကျင့်ခန်း
- lymphoedema ( ပြန်ရည်ကြောယောင်ယမ်းခြင်း ) မဖြစ်စေရန် လက်ကို ဂရုစိုက်ပါ။
- ပြန်လည်ကောင်းမွန်လာစေရန် မျှတသောအာဟာရနှင့် လူနေမှုပုံစံကို လိုက်လျောညီထွေဖြစ်အောင်ဆောင်ရွက်ခြင်း
စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ပြန်လည်ထူထောင်ရေးတွင် အောက်ပါတို့ပါဝင်သည်-
- အိမ်ထောင်ဖက်၊ မိသားစု၊ သူငယ်ချင်းများနှင့် ပံ့ပိုးကူညီမှုအဖွဲ့များ၏ အနီးကပ်ပံ့ပိုးမှု။
- အမျိုးသမီးတစ်ဦးသည် သူမ၏ အသက်ရှင်နေထိုင်ရန် အခွင့်အလမ်းများကို သိရှိခြင်းဖြင့် စိတ်ချယုံကြည်မှု ခံစားရခြင်း။
- ဆရာဝန်၏ သုံးသပ်ချက်များကို ပုံမှန်တက်ရောက်နားထောင်ခြင်း။
ကာကွယ်ခြင်းနှင့် စစ်ဆေးခြင်း
ရင်သားကင်ဆာစစ်ဆေးခြင်း။
စစ်ဆေးမှုသည် လက္ခဏာများနှင့် လက္ခဏာများ မပြမီတွင်ပင် သင့်ရင်သားကင်ဆာရှိမရှိ စစ်ဆေးခြင်း ပါဝင်သည်။ စစ်ဆေးမှုသည် ရင်သားကင်ဆာကို မကာကွယ်နိုင်သော်လည်း ကင်ဆာကို စောစီးစွာသိရှိနိုင်စေရန် ကူညီပေးနိုင်ပြီး စောစီးစွာကုသနိုင်မည်ဖြစ်သည်။
ယေဘုယျအားဖြင့်၊ စစ်ဆေးမှုများတွင် အောက်ပါတို့ပါဝင်သည်-
- ရင်သားဓာတ်မှန် Mammogram
- အာထရာဆောင်းစကင်န်
- ရင်သားကို MRI ရိုက်ခြင်း
- ရင်သားကို ကိုယ်တိုင်စစ်ဆေးခြင်း (BSE)
ရင်သားကင်ဆာစစ်ဆေးခြင်းလမ်းညွှန်
အသက်(၃၉)နှစ်များနှင့် အထက် |
|
အသက်(၄၀) မှ (၄၉) နှစ်များ |
|
အသက်(၅၀)နှင့် အထက် |
|
မကြာခဏ အမေးများသော မေးခွန်းများ (FAQ)
သင့်တင့်မျှတသော အစားအသောက်၊ လေ့ကျင့်ခန်းမှန်မှန်လုပ်ခြင်း၊ အရက်သောက်ခြင်းကို ကန့်သတ်ခြင်း၊ ဆေးလိပ်မသောက်ခြင်း (သို့မဟုတ် ဆေးလိပ်ဖြတ်ခြင်း) ကဲ့သို့သော ကျန်းမာရေးနှင့် ညီညွတ်သော ကိုယ်အလေးချိန်ကို ထိန်းသိမ်းခြင်းစသည့် လူနေမှုပုံစံရွေးချယ်မှုမှတစ်ဆင့် သင်၏အန္တရာယ်ကို လျှော့ချနိုင်သည်။
ရင်သားကင်ဆာစစ်ဆေးခြင်းတွင် နောက်ထပ်ဖတ်ရန်- ဘာကြောင့် စိတ်အနှောင့်အယှက်ဖြစ်သလဲ ?
ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာလက္ခဏာများ ၊ စစ်ဆေးမှုများနှင့် ရင်သားစမ်းသပ်စစ်ဆေးမှုများမှတစ်ဆင့် ကွဲလွဲမှုများနှင့် ပြောင်းလဲမှုများကို သတိပြုမိရန် သင့်ရင်သားကို စောင့်ကြည့်စစ်ဆေးရန် အဆင့်များကို လုပ်ဆောင်နိုင်သည်။
ရင်သားကင်ဆာသည် အကောင်းဆုံး စောင့်ရှောက်မှုနှင့် ကုသမှုများကြားမှ ပြန်ဖြစ်လာနိုင်သည်။ ဒီလိုဖြစ်လာလျှင် ပြန်ဖြစ်ခြင်း သို့မဟုတ် ပြန်ထကြွလာခြင်းလို့ ခေါ်ပါတယ်။ မူလကင်ဆာဆဲလ်အချို့သည် ကနဦးကုသမှုတွင် အသက်ရှင်ကျန်နေခဲ့ခြင်း သို့မဟုတ် ကင်ဆာဆဲလ်များကို ရှာဖွေတွေ့ရှိခြင်းမရှိသေးချိန်တွင် ခန္ဓာကိုယ်၏အခြားအစိတ်အပိုင်းများသို့ ပျံ့နှံ့သွားသည့်အခါ ပြန်လည်ဖြစ်ပွားနိုင်ပါသည်။
ရင်သားကင်ဆာပြန်ဖြစ်နိုင်ခြေကို ထိခိုက်စေနိုင်သော ပိုမိုအဖြစ်များသော အကြောင်းရင်းများမှာ-
- အကျိတ်အရွယ်အစား – ကြီးမားသောအကျိတ်များသည် များသောအားဖြင့် ကင်ဆာပြန်ဖြစ်ရန် အလားအလာပိုများသည်။
- ကင်ဆာပျံ့နှံ့ခြင်း – ရင်သားကင်ဆာသည် ပြန်ရည်ကျိတ်သို့ပျံ့နှံ့သွားပါက ပြန်ဖြစ်နိုင်ချေပိုများသည်။
- ကင်ဆာအမျိုးအစားခွဲများ – HER2-positive ရင်သားကင်ဆာကဲ့သို့သော ရင်သားကင်ဆာအမျိုးအစားခွဲအချို့သည် ပြန်ဖြစ်နိုင်ချေပိုများသည်။