Tin tức & Bài báo

Nghệ thuật đối với mọi người – bao gồm cả bệnh nhân ung thư - là một phương tiện thay thế giúp họ có thể bày tỏ cảm xúc và những vấn đề không thể diễn tả thành lời. Sau đây chuyên gia Tan Hui Ping sẽ giải thích chuyên sâu hơn về chủ đề này.

Liệu pháp trò chuyện thông thường có thể hữu ích đối với một số người, nhưng có nhiều người sẽ gặp khó khăn khi diễn đạt cảm xúc thành lời. Đối với những người này, liệu pháp nghệ thuật có thể là một phương tiện thay thế giúp họ bày tỏ cảm xúc và trải lòng hơn mà không cần nói thành lời.

Liệu pháp nghệ thuật là một phương pháp điều trị dựa trên bằng chứng sử dụng nghệ thuật như một công cụ giúp các cá nhân vượt qua trổ ngại cảm xúc và giúp hành trình chữa lành trở nên nhẹ nhàng hơn¹. Nghệ thuật giúp thể hiện phong cách cá nhân và khơi nguồn sáng tạo².

Không giống như các lớp dạy nghệ thuật hoặc các dự án độc lập, liệu pháp nghệ thuật là do chuyên gia trị liệu được đào tạo dùng để giúp bệnh nhân xử lý cảm xúc và giải quyết các vấn đề tinh thần trong một không gian riêng tư, an toàn. Mục tiêu của liệu pháp nghệ thuật không phải là để trở thành nghệ sĩ, mà là hướng tới hoạt động khám phá, sáng tạo nghệ thuật và theo dõi tâm tư cá nhân thông qua quá trình tạo hình tác phẩm.

Sử dụng nghệ thuật như một công cụ trị liệu

Liệu pháp nghệ thuật cung cấp một không gian an toàn để các cá nhân khám phá cảm xúc của mình và khơi gợi tâm sự về những vấn đề họ trải qua trong cuộc sống. Những cá nhân đặc biệt khó diễn đạt bằng lời có thể thấy dễ dàng hơn khi sáng tạo nghệ thuật. Các tác phẩm tạo ra thường phản ánh vô thức hoặc tiềm thức của người tạo ra chúng và cung cấp thêm thông tin để chuyên gia trị liệu tiến hành phân tích tâm lý và cảm xúc.

Liệu pháp nghệ thuật không yêu cầu năng khiếu hoặc tay nghề. Liệu pháp này phù hợp với mọi đối tượng, bất kể tuổi tác và kỹ năng bao gồm³:

• Người mắc bệnh mạn tính (VD: ung thư)
• Người gặp vấn đề tâm lý (VD: lo âu, trầm cảm, chấn thương tâm lý)
• Người khuyết tật, hay đau ốm
• Người đang trải qua mất mát/chịu tang
• Người gặp trục trặc trong các mối quan hệ

Liệu pháp nghệ thuật mang lại những lợi ích như sau ⁴:

• Thể hiện hoặc khám phá cảm xúc cá nhân
• Cải thiện mối quan hệ với mọi người xung quanh
• Giúp giải tỏa cảm xúc đau buồn hay bứt rứt
• Phát triển khả năng nhận thức
• Nâng cao lòng tự trọng và tự tin
• Giải toả căng thẳng và lo âu

Các cá nhân có thể tham gia liệu pháp nghệ thuật thông qua các buổi trị liệu trực tiếp, trị liệu theo nhóm, tư vấn cho gia đình hoặc cặp đôi. Trong mỗi buổi, mỗi người có thể sáng tạo loại hình nghệ thuật khác nhau, từ vẽ tranh, điêu khắc, làm gốm hay thậm chí là làm sổ lưu niệm.

Trong các buổi trị liệu, chuyên gia sẽ quan sát hoặc hướng dẫn bệnh nhân trong quá trình tạo ra sản phẩm. Sau khi tác phẩm hoàn thành, chuyên gia trị liệu và bệnh nhân sẽ làm việc cùng nhau phân tích và diễn giải quá trình sáng tạo của bệnh nhân liên quan đến những gì họ đang trải qua, từ đó giúp họ xử lý được trở ngại cảm xúc xuất hiện trong buổi trị liệu.

Trong các buổi tiếp theo, nhà trị liệu sẽ quan sát cách các tác phẩm nghệ thuật phát triển theo thời gian và sử dụng thông tin này để hỗ trợ bệnh nhân. Khi bệnh nhân có chuyển biến tích cực, chuyên gia và bệnh nhân có thể nhìn thấy được những thay đổi như sử dụng màu sắc tươi sáng hơn hoặc sáng tạo chủ đề mới trong các tác phẩm của bệnh nhân^{5. Điều này giúp ích cho bệnh nhân rất nhiều vì họ có thể nhìn thấy bản thân đang thay đổi tích cực khi nhìn ngắm tác phẩm do chính mình tạo ra.}

Nghệ thuật là một công cụ trị liệu cho bệnh nhân ung thư

Liệu pháp nghệ thuật kết hợp biểu đạt nghệ thuật vào quá trình chữa lành là một phương pháp hỗ trợ bệnh nhân ung thư trong hành trình điều trị bệnh.

Ung thư và điều trị ung thư có thể được coi là cướp đi mạng sống của bệnh nhân khi chẩn đoán, kết quả xét nghiệm hoặc tác dụng phụ của điều trị ung thư có thể nằm ngoài tầm kiểm soát của bệnh nhân. Trong những thời điểm mà bệnh nhân cảm thấy mất kiểm soát, thì cần phải chuyển hướng tập trung vào những điều bệnh nhân có thể kiểm soát được. Và sáng tạo nghệ thuật là cách có thể giúp bệnh nhân định hình lại nhận thức vì họ được tập trung hơn vào bản thân và khả năng của mình, điều chỉnh cảm xúc và suy nghĩ thông qua hình ảnh tranh vẽ⁶.

Một số nghiên cứu chứng ming rằng liệu pháp nghệ thuật rất hữu ích cho bệnh nhân ung thư. Một nghiên cứu phân tích tổng hợp thực hiện vào năm 2020 cho thấy tác động tích cực của liêu pháp đến chất lượng cuộc sống của bệnh nhân ung thư. Trong một nghiên cứu khác, liệu pháp nghệ thuật giúp giải tỏa lo lắng, trầm cảm và thậm chí cả đau đớn thể xác vì có thể làm bệnh nhân mất tập trung và thư giãn hơn.

Các lợi ích khác bao gồm⁹:

• Tăng cảm giác kiểm soát cuộc sống của một người
• Phát triển cảm giác hạnh phúc
• Giảm tập trung vào cơn đau
• Tăng cường thư giãn
• Nâng cao nhận thức về bản thân và chánh niệm
• Cải thiện chất lượng cuộc sống

Kết hợp với liệu pháp trò chuyện, quá trình sáng tạo liên quan đến liệu pháp nghệ thuật mang đến cho bệnh nhân ung thư cơ hội khám phá những thay đổi trong cuộc sống mà họ trải qua, có quan điểm mới và giải quyết nỗi sợ hãi liên quan đến chẩn đoán và điều trị ung thư.

Sử dụng nghệ thuật để chữa lành

Các cá nhân không nhất thiết phải gặp bác sĩ trị liệu để trải nghiệm những lợi ích của liệu pháp nghệ thuật. Trên thực tế, chúng ta ai cũng có thể tìm thấy cảm hứng nghệ thuật khắp mọi nơi, đó một quá trình thú vị mang lại giây phút thư giãn và giúp bản thân giải tỏa bớt căng thẳng hàng ngày.

Cho dù đó là làm đồ thủ công, vẽ phác thảo hay cắt dán, quá trình sáng tạo nghệ thuật này giúp cải thiện sức khỏe tinh thần bằng cách khuyến khích tham gia và phát triển bản thân.

Phương pháp này được gọi là nghệ thuật chữa lành (therapeutic art).

Điều quan trọng là phải phân biệt rằng mặc dù nghệ thuật chữa lành có thể mang lại những lợi ích tích cực, nhưng nó không thể thay thế liệu pháp tâm lý. Không giống như liệu pháp nghệ thuật là một phương pháp điều trị được chỉ định và theo dõi bởi chuyên gia trị liệu có chuyên môn trong môi trường tư vấn tâm lý, nghệ thuật chữa lành chỉ là một hình thức giải trí với mục đích thư giãn hoặc tìm kiếm niềm vui cá nhân mà ai cũng có thể tự thực hiện trong không gian của riêng họ.

Tuy vậy, cả hai phương pháp trên đều mang lại những lợi ích to lớn cho sức khỏe tinh thần. Vì vậy, hãy nắm lấy một số công cụ nghệ thuật và bắt đầu tự mình chữa lành cùng liệu pháp nghệ thuật!