မှဲ့ကင်ဆာ

မှဲ့ကင်ဆာသည် မှဲ့ဖြစ်စေသော ဆဲလ်များ (Melanocytes ) မှ စတင်ဖြစ်ပေါ်လာသော အရေးပြားကင်ဆာ တစ်မျိုးဖြစ်ပါသည်။ Melanocytes များသည် ကျွန်ုပ်တို့ အရေပြားအရောင်ကို ထင်ရှားစေသော ရောင်ခြည်ပစ္စည်းများကို ထုတ်ပေးသော အရေပြားဆဲလ်များ ဖြစ်ပါသည်။ အနောက်နိုင်ငံများတွင် နေရောင်နှင့် အရေပြား ထိတွေ့များသော နေရာများဖြစ်ကြသော ရင်ဘတ်ပိုင်း၊ နဖူး နှင့် ခြေလက်များမှ မှဲ့ကင်ဆာစတင်ဖြစ်ပေါ်လာပါသည်။ သို့သော် အာရှတွင် ဤပုံစံသည် အဖြစ်နည်းပါသည်။ အာရှတွင် ဖြစ်သော မှဲ့ကင်ဆာများသည် နေရောင်နှင့်ထိတွေ့မှုနည်းသော ခြေချောင်းလေး၊ လက်ချောင်းလေး သာမက ပါးစပ်၊ အစာအိမ်နှင့် အူလမ်းကြောင်း၊ နှင့် အမျိုးသမီးများတွင် မီးဖွားလမ်းကြောင်း၏ အတွင်းအနားသတ် အချွဲနံရံများမှ စတင်ဖြစ်လေ့ရှိပါသည်။

နေရောင်နှင့် ထိတွေ့မှု လွန်ကဲခြင်း ( သို့ ) ဖန်တီး၍ အရေပြားအရောင်ညိုစေခြင်းတို့သည် မှဲ့ကင်ဆာဖြစ်ပေါ်စေသော အရေးကြီးသော ဖြစ်နိုင်ချေ ဖြစ်ပါသည်။ နေရောင်ခြည်‌ ဓာတ်ရောင်ခြည်တန်းများနှင့် ထိတွေ့မှုကို ကန့်သတ်ခြင်းသည် မှဲ့ကင်ဆာဖြစ်နိုင်ချေကို လျှော့ချပေးပါသည်။ ရိုးရှင်းသော လုပ်ဆောင်ချက်များဖြစ်ကြသော နေ‌ရောင်ကာ လိမ်းဆေးများ၊ လက်ရှည်အင်္ကျီများဝတ်ဆင်ခြင်း၊ ဦးထုပ်ဆောင်းခြင်းများကို မကြာခဏအသုံးပြုခြင်းများ လုပ်ရပါမည်။ အခြားဖြစ်စေသော အချက်များတွင် ကင်ဆာဖြစ်စေသော ဗီဇများလည်း ပါဝင်ပြီး BRAF နှင့် cKIT တို့သည် မှဲ့ကင်ဆာတွင် အဖြစ်များဆုံးသော အရေးကြီးသော ဗီဇများဖြစ်ပါသည်။

အေ ( A ) သည် မညီသော ပုံစံ ( Asymmetrical shape ) အတွက် ဖြစ်ပါသည်။ အလွန် ကွဲပြားခြားနားသော နှစ်ခြမ်းကဲ့သို့သော မညီညာသော ပုံစံများနှင့် မှဲ့များကို ရှာဖွေပါ။

ဘီ ( B ) သည် မညီညာသော ဘောင် ( irregular Border ) အတွက် ဖြစ်ပါသည်။ မညီညာသော၊ ဖုထွက် ( သို့ ) မြင်းခွာပုံ ချိုင့်ဝင်နေသော ဘောင်များရှိသော မှဲ့များကို ရှာဖွေပါ။

စီ ( C ) သည် အရောင်ပြောင်းလဲမှုများ ( changes in Colour ) အတွက် ဖြစ်ပါသည်။ အလွန်မဲနက်သော အရောင် ( သို့ ) အရောင် မညီ ပျံ့နှံ့နေခြင်းရှိနေသော မှဲ့များ ကို ရှာဖွေပါ။

ဒီ ( D ) သည် အတိုင်းအတာ ( Diameter ) ဖြစ်ပါသည်။ မှဲ့အရွယ်အစားအကြီးကြီးတွေကို သတိပြုပါ ၊ အထူးသဖြင့် ( ၅) မီလီမီတာထက် ကျော်သော မှဲ့များဖြစ်ပါသည်။

အီး (E ) သည် ပေါ်ထွက်လာခြင်း ( Evolution ) အတွက် ဖြစ်ပါသည်။ အချိန်ကြာလာသည်နှင့်အမျှ အရွယ်အစား ( သို့ ) အရောင် ( သို့ ) ပုံစံ ကြီးထားလာသောမှဲ့ ၊ ( သို့ ) အနာစဖြစ်လာသော မှဲ့ နှင့် သွေးထွက်နေသော မှဲ့များကဲ့သို့သော မှဲ့ပြောင်းလာခြင်းများ ထွက်ပေါ်လာခြင်းကို ရှာဖွေပါ။

ကင်ဆာဖြစ်စေသော (malignant) မှဲ့များသည် ပုံသဏ္ဍန် အလွန်ကြီးမားစွာ ပြောင်းလဲနေပါသည်။ အချို့သည် အပေါ်မှာ ဖော်ပြထားသော ပြောင်းလဲမှုအားလုံးဖြစ်ပြီး အချို့သည် တစ်ခုတည်း ( သို့ ) မတူညီသော အရည်အသွေးများ ရှိကြပါသည်။

CanHOPE က စင်ကာပူနိုင်ငံ Parkway Cancer Centre မှ စီစဉ်ဆောင်ရွက်ပေးတဲ့ အကျိုးအမြတ်မယူဘဲ ကင်ဆာဆွေးနွေးတိုင်ပင်ပေးခြင်းနဲ့ အကူအညီများကို ဆောင်ရွက်ပေးနေပါတယ်။ CanHOPE မှာ ကင်ဆာကုသမှုများနဲ့ ကင်ဆာရောဂါများစွာအကြောင်းနဲ့ ပတ်သက်သော ပြည့်စုံတဲ့သတင်းအချက်အလက်များရှိတဲ့ အတွေ့အကြုံ ဗဟုသုတပြည့်တဲ့ စောင့်ရှောက်မှုပေးနိုင်တဲ့ အဖွဲ့တွေ ရှိပါတယ်။

CanHOPE အနေနဲ့

• ကင်ဆာရောဂါကာကွယ်ခြင်း၊ လက္ခဏာများ၊ ဖြစ်နိုင်ခြေများ၊ ကြိုတင်စစ်ဆေးနိုင်တဲ့စစ်ဆေးမှုများ၊ ရောဂါရှာဖွေခြင်း၊ လက်ရှိကုသမှုများနဲ့ လေ့လာမှုများ ပါဝင်တဲ့ ခေတ်ပေါ် ကင်ဆာသတင်းအချက်အလက်များ ပေးနိုင်ပါတယ်။
• ကင်ဆာရောဂါဆိုင်ရာ ဝန်ဆောင်မှုများအဖြစ် ရောဂါကြိုတင်စစ်ဆေးခြင်း၊ ရောဂါရှာဖွေခြင်း၊ ကုသမှုစင်တာများနဲ့ သက်ဆိုင်တဲ့အထူးကုဆရာဝန်များဆီကို လမ်းညွှန်ပေးပါတယ်။
• ကင်ဆာနှင့် ပက်သက်ပြီး ဆွေးနွေးတိုင်ပင်ပေးခြင်း၊ ကင်ဆာကုသမှုဘေးထွက်ဆိုးကျိုးများကို ရင်ဆိုင်ဖို့ အကြံဉာဏ်များပေးခြင်း၊ ကင်ဆာရောဂါကို ရင်ဆိုင်ဖို့၊ အစားအသောက်နဲ့ အာဟာရဆိုင်ရာများကို ဆွေးနွေးတိုင်ပင်ပေးပါတယ်။
• ကင်ဆာရောဂါခံစားနေရသူများနှင့် မိသားစုဝင်များ၊ ပြုစုစောင့်ရှောက်သူများကို စိတ်ခံစားမှုဆိုင်ရာနှင့် စိတ်ကျန်းမာရေး လူမှုရေးဆိုင်ရာ အထောက်အပံ့များပေးပါတယ်။
• ကင်ဆာရောဂါလူနာများနှင့် ပြုစုစောင့်ရှောက်သူများ ကင်ဆာရောဂါအကြောင်းကို ပိုမိုသိရှိပြီး သတိထားနိုင်ဖို့ အစုအဖွဲ့လိုက်လုပ်ဆောင်ခြင်း၊ အသိပညာများဖြန့်ဝေခြင်း၊ အထောက်အပံ့အကူအညီများ လုပ်ဆောင်ခြင်းများ ဆောင်ရွက်ပေးပါတယ်။
• ပြန်လည်ကျန်းမာသန်စွမ်းဖို့ အကူအညီများအတွက် လိုအပ်တဲ့အချက်အလက်များ ဆောင်ရွက်ပေးပါတယ်။
• ကင်ဆာရောဂါရင့်သူများ ဘဝနေပျော်ရေးအတွက် စောင့်ရှောက်မှုဆိုင်ရာဝန်ဆောင်မှုများကို ဆောင်ရွက်ပေးပါတယ်။

CanHOPE အဖွဲ့အနေနှင့် လူနာတိုင်းကို မျှော်လင့်ချက်အနည်းငယ်ပဲ ဖြစ်ဖြစ်ရရှိဖို့အတွက် မျှဝေမှုများ လုပ်ဆောင်ရင်း လူနာအတွက် အထောက်အပံ့နဲ့ ဂရုစိုက်မှုများရရှိစေဖို့ လူနာတွေနဲ့အတူ ကင်ဆာကုသမှုခရီးစဉ်တလျှောက်မှာ အတူရှိနေပါတယ်။