ခြုံငုံသုံးသပ်ချက်

နှာခေါင်းလည်ချောင်းကင်ဆာဆိုတာဘာလဲ?

Nasopharyngeal cancer ( နှာခေါင်းလည်ချောင်းကင်ဆာ ) သည် nasopharynx ၏တစ်ရှူးများတွင် malignant (ကင်ဆာ) ဆဲလ်များဖြစ်ပေါ်သည့်ရောဂါဖြစ်သည်။ nasopharynx သည် နှာခေါင်းအနောက်နှင့် လည်ချောင်းအထက်တွင် တည်ရှိပါသည်။ ၎င်းသည် နှာခေါင်းမှ လည်ချောင်းဆီသို့ လေနှင့် ကျန်အသက်ရှူလမ်းကြောင်း (အသက်ရှူစနစ်) အတွက် လမ်းကြောင်းတစ်ခုအဖြစ် လုပ်ဆောင်သည်။ nasopharynx သည် နားအလယ်နားသို့ဖွင့်ထားသည့် Eustachian ပြွန်မှတစ်ဆင့် နားနှင့်လည်း ချိတ်ဆက်ထားသည်။

Nasopharyngeal ကင်ဆာသည် မကြာခဏ ရှာဖွေရန် ခက်ခဲပြီး အကြောင်းရင်းများစွာအတွက် နောက်ကျမှ ဖြစ်ပါသည်-

  • Nasopharynx သည် အလွယ်တကူ မမြင်နိုင်သောကြောင့် သေးငယ်သော မူမမှန်မှုများကို အလွယ်တကူ လွဲချော်သွားနိုင်ပါသည်။
  • နှာခေါင်းလမ်းကြောင်းကင်ဆာ၏ လက္ခဏာများမှာ မရေရာဘဲ အခြားအဖြစ်များသော အခြေအနေများနှင့် ဆင်တူပါသည်။

နှာခေါင်းလည်ချောင်းကင်ဆာ၏ အမျိုးအစားများ

Nasopharyngeal ကင်ဆာအများစုသည် epithelial cells ဟုလည်းခေါ်သော nasopharynx ကို ဝန်းရံထားသော ဆဲလ်များမှ စတင်ပါသည်။ ကင်ဆာဆဲလ်များကို အဏုကြည့်မှန်ပြောင်းအောက်တွင် ကြည့်၍ အုပ်စုဖွဲ့ထားသည်များမှာ1,2-

  • Keratinising squamous cell carcinoma - ဤ nasopharyngeal cancer အမျိုးအစားတွင်ရှိသော ကင်ဆာဆဲလ်များကို keratin (ဆံပင်နှင့် လက်သည်းများတွင် ပရိုတင်းနှင့် ဆင်တူပါသည်) ဖြင့် ဖုံးအုပ်ထားပါသည်။ ဤသည်မှာ nasopharyngeal cancer အဖြစ်နည်းသော နိုင်ငံများတွင် အဖြစ်အများဆုံး အမျိုးအစားဖြစ်သည်။

  • Non-keratinising ကွဲပြားသော squamous cell carcinoma - ကင်ဆာဆဲလ်များသည် keratin ဖြင့်မဖုံးလွှမ်းထားပြီး အဏုကြည့်မှန်ပြောင်းအောက်ရှိ သာမန်ဆဲလ်များနှင့် ပိုတူသည်။ ၎င်းကို Epstein-Barr virus (EBV) ဟုခေါ်သော ဘုံဗိုင်းရပ်ဖြင့် တွေ့ရတတ်သည်။

  • Non-keratinising undifferentiated squamous cell carcinoma: - ကင်ဆာဆဲလ်များသည် အဏုမြူစကုပ်အောက်ရှိ ကျန်းမာသောဆဲလ်များနှင့် အလွန်ကွဲပြားပုံရပြီး ကွဲပြားမှုမရှိသော သို့မဟုတ် မကွဲပြားသောဆဲလ်များဟုခေါ်ပ့ါသည်။ ဤသည်မှာ nasopharyngeal cancer ပိုအဖြစ်များပြီး EBV နှင့် မကြာခဏ ဆက်စပ်နေသည့် ဒေသများတွင် တွေ့ရအများဆုံး အမျိုးအစားဖြစ်သည်။ ဆိုးသော သို့မဟုတ် ကွဲပြားခြင်းမရှိသော ကင်ဆာဆဲလ်များသည် ကြီးထွားပြီး ပိုမိုလျင်မြန်စွာ ပျံ့နှံ့သွားတတ်ပါသည်။

  • Basaloid squamous cell carcinoma ၎င်းသည် ရှားပါးပြီး အလွန်ပြင်းထန်သော nasopharyngeal ကင်ဆာပုံစံဖြစ်သည်။

ကင်ဆာသည် တစ်ခါတစ်ရံတွင် လည်ချောင်းအတွင်းရှိ အခြားဆဲလ်များမှ စတင်ပါသည်။ ဉပမာ - ပြန်ရည်ကျိတ် (lymphoma ပြန်ရည်ကျိတ်ကင်ဆာ )၊ ပျော့ပျောင်းသောတစ်ရှူး (sarcoma အသားပျော့ကင်ဆာ) နှင့် ရောင်ခြယ်ထုတ်လုပ်သည့်ဆဲလ်များ (melanoma မှဲ့ကင်ဆာ ) တို့တွင်လည်း စတင်နိုင်ပါသည်။ ၎င်းတို့သည် ရှားပါးပြီး nasopharynx ရှိ ကင်ဆာများ၏ (၁၀) ရာခိုင်နှုန်းထက်နည်းပါသည်2။

Nasopharyngeal Cancer က ဘယ်လောက်အဖြစ်များသလဲ?

Nasopharyngeal ကင်ဆာသည် ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းတွင် အတော်လေးရှားပါးပြီး ရောဂါရှာဖွေတွေ့ရှိထားသော ကင်ဆာအားလုံး၏ (၁) ရာခိုင်နှုန်း အောက်သာရှိသည်။ သို့သော်၊ nasopharyngeal ကင်ဆာကြောင့် သေဆုံးမှု (၈၀) ရာခိုင်နှုန်းကျော်ကို အာရှတွင် အစီရင်ခံတင်ပြထားပြီး၊ ၎င်းသည် ကမ္ဘာ၏ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ စိန်ခေါ်မှုတစ်ခုဖြစ်လာသည်3။ စင်္ကာပူတွင်၊ nasopharyngeal cancer သည် အသက် (၃၀) မှ (၄၉) နှစ်ကြား အမျိုးသားများတွင် တတိယ အဖြစ်အများဆုံး ကင်ဆာဖြစ်သည်4။

သတင်းကောင်းမှာ လွန်ခဲ့သည့်နှစ်ပေါင်း ငါးဆယ်ကျော်အတွင်း (လူဦးရေ (၁၀၀,၀၀၀ )လျှင် ဖြစ်ပွားမှုအရေအတွက်) သည် nasopharyngeal cancer ဖြစ်ပွားမှုနှုန်း တဖြည်းဖြည်း ကျဆင်းလာကြောင်း သိရပါသည်။ ၎င်းသည် ငါးဆားနယ်နှင့် ရေရှည်ခံအစားအစာ စားသုံးမှု လျော့နည်းခြင်း၊ ဆေးလိပ်သောက်ခြင်း လျှော့ချခြင်းနှင့် EBV ကူးစက်နှုန်းမြင့်မားသော တရုတ်နိုင်ငံကဲ့သို့သော နိုင်ငံများတွင် Epstein-Barr ဗိုင်းရပ်စ် စစ်ဆေးခြင်း (EBV) စစ်ဆေးမှု အကောင်အထည်ဖော်ခြင်းနှင့် ဆက်စပ်နေသည်ဟု ယူဆရပါသည်5။

အကြောင်းအရင်းများနှင့်ဝေဒနာများ

Nasopharyngeal ကင်ဆာသည် ဘာကြောင့်ဖြစ်ပါသလဲ ?

Nasopharyngeal ကင်ဆာသည် nasopharynx ၏ မျက်နှာပြင်ကို ဝန်းးရံထားသော ဆဲလ်များကို ၎င်းတို့၏ DNA တွင် ဗီဇထူးခြားခြင်း (ပြောင်းလဲခြင်း) ဖြစ်ပေါ်စေပြီး အနီးနားနေရာများကို ချဲ့ထွင်ကာ ခန္ဓာကိုယ်၏ အခြားအစိတ်အပိုင်းများသို့ ပျံ့နှံ့သွားနိုင်သော အကျိတ်အဖြစ် ဖြစ်ပေါ်လာသောအခါတွင် စတင်သည်။ ဗီဇပြောင်းခြင်းအတွက် အတိအကျကို အပြည့်အဝနားမလည်နိုင်သေးပါ။

Nasopharyngeal ကင်ဆာဖြစ်နိုင်ချေများ

Nasopharyngeal ကင်ဆာကို ဖြစ်စေနိုင်သည့် ဆဲလ်များအတွင်း DNA ပျက်စီးမှု ဖြစ်နိုင်ခြေကို တိုးစေသည့် အန္တရာယ် အကြောင်းရင်းများ ရှိပါသည်။ ပါဝင်သောအန္တရာယ်အချက်များမှာ 6,7,8-

  • လိင်ဆက်ဆံခြင်း - Nasopharyngeal ကင်ဆာသည် အမျိုးသမီးများတွင် အမျိုးသားများထက် နှစ်ဆမှ သုံးဆပိုများပါသည်။

  • လူမျိုးရေး - Nasopharyngeal ကင်ဆာကို တရုတ်နိုင်ငံ၊ အရှေ့တောင်အာရှနှင့် အာဖရိကမြောက်ပိုင်းဒေသများတွင် ပိုအဖြစ်များပါသည်။ စင်္ကာပူတွင်၊ တရုတ်လူမျိုးများသည် nasopharyngeal ကင်ဆာရောဂါဖြစ်ပွားမှု၏ (၉၀) ရာခိုင်နှုန်းခန့်ရှိသည်9။

  • အသက်အရွယ် - Nasopharyngeal cancer အဖြစ်များတဲ့ နေရာတွေမှာ၊ အသက် (၅၀) နှစ်ကျော်သူတွေမှာ ရောဂါရှာဖွေတွေ့ရှိနိုင်ခြေ ပိုများပါတယ်။ သို့သော် အန္တရာယ်များသော ဒေသများတွင် ငယ်ရွယ်သူများ ထိခိုက်နိုင်ခြေ ပိုများသည်။

  • ဆားနယ်အစားအစာများ - ဆားနယ်ထားသောငါးနှင့် အသားများအပြင် ရှောက်သီးများကဲ့သို့ ဆားပါသောအစားအစာများကို ချက်ပြုတ်စားသုံးသည့်အခါတွင် ထွက်လာသော ဓာတုပစ္စည်းများ (ဥပမာ- ကင်ဆာဖြစ်စေသော နိုက်ထရိုဆမင်းကဲ့သို့) သည် နှာခေါင်းလမ်းကြောင်းထဲသို့ ဝင်ရောက်ပြီး nasopharyngeal ကင်ဆာ ဖြစ်နိုင်ခြေကို တိုးစေပါတယ်။ တရုတ်စတိုင် ငါးဆားနယ်ကို နေ့စဉ်စားသုံးသူတစ်ဦးသည် မစားရသော သူများနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက nasopharyngeal cancer အဆနှစ်ဆယ်အထိ မြင့်မားပါသည်။ ငယ်ငယ်ရွယ်ရွယ်နဲ့ ဒီဓာတုပစ္စည်းတွေကို ထိတွေ့မိခြင်းက အန္တရာယ်ကို ပိုမြင့်မားစေနိုင်ပါတယ်။ ဆန့်ကျင်ဘက်အားဖြင့် အခွံမာသီးများ၊ ပဲပင်များ၊ သစ်သီးများနှင့် ဟင်းသီးဟင်းရွက်များနှင့် နို့ထွက်ပစ္စည်းများနှင့် အသားများပါဝင်မှုနည်းသော အစားအစာများသည် nasopharyngeal ကင်ဆာဖြစ်နိုင်ချေကို လျှော့ချပေးနိုင်ပါသည်5။ ငယ်ငယ်ရွယ်ရွယ်နဲ့ ဒီဓာတုပစ္စည်းတွေကို ထိတွေ့မိခြင်းက အန္တရာယ်ကို ပိုမြင့်မားစေနိုင်ပါတယ်။ ဆန့်ကျင်ဘက်အားဖြင့် ပဲပင်များ၊ သစ်သီးများ၊ ဟင်းသီးဟင်းရွက်များနှင့် အာဟာရပြည့်ဝသော အစားအစာများ (သို့) နို့ထွက်ပစ္စည်းများနှင့် အသားများပါဝင်မှုနည်းသော အစားအစာများသည် nasopharyngeal ကင်ဆာဖြစ်နိုင်ချေကို လျှော့ချပေးနိုင်ပါသည်10။

  • Epstein-Barr virus (EBV) - ဤအဖြစ်များသောဗိုင်းရပ်စ်သည် များသောအားဖြင့် အပျော့စားတုပ်ကွေးကဲ့သို့သောဖျားနာမှုနှင့် ကူးစက်နိုင်သော mononucleosis သို့မဟုတ် glandular fever ကိုဖြစ်စေပါသည်။ EBV သည် ကနဦးကူးစက်ခံရပြီးနောက် သွေးဆဲလ်များတွင် အငြိမ် (မလှုပ်မရှား) အခြေအနေတွင် ရှိနေနိုင်သည်။ အချို့သောလူများတွင် EBV ရောဂါပိုးသည် ကင်ဆာဘယ်လိုနှင့်ဘာကြောင့်ဖြစ်စေသည်ဆိုသော အကြောင်းရင်းကို အပြည့်အဝ နားမလည်သော်လည်း၊ နောက်ဆက်တွဲအနေဖြင့် nasopharyngeal ကင်ဆာဖြစ်ပွားမှုကို အစပျိုးစေသည်။ လူတစ်ဦး၏ဗီဇ သို့မဟုတ် ဆေးလိပ်သောက်ခြင်းသည် ဗိုင်းရပ်စ်ကို ခန္ဓာကိုယ်က တုံ့ပြန်ပုံအပေါ် သက်ရောက်မှုရှိနိုင်သည် ။ EBV ကို nasopharyngeal ကင်ဆာများ၏ (၈၅) ရာခိုင်နှုန်းအထိ တွေ့ရှိနိုင်သည်5။

  • Human papillomavirus (HPV) - အချို့သော HPV အမျိုးအစားများနှင့် ကူးစက်ပါက နှာခေါင်းကင်ဆာ ဖြစ်နိုင်ခြေကို တိုးစေပါသည်။

  • အရက်နှင့်ဆေးရွက်ကြီး - အရက်အလွန်အကျွံသောက်ခြင်းနှင့် ဆေးရွက်ကြီးသုံးစွဲခြင်းသည် nasopharyngeal ကင်ဆာ၊ အထူးသဖြင့် keratinising squamous cell carcinoma အတွက် ဖြစ်ပွားနိုင်ခြေကို မြင့်တက်စေပါသည်11။

  • မိသားစုရာဇဝင် - nasopharyngeal ကင်ဆာရှိသော မိသားစုဝင်တစ်ဦး သို့မဟုတ် ထို့ထက်မကရှိခြင်းသည် သင့်ရောဂါဖြစ်နိုင်ချေကို တိုးစေသည်။ ၎င်းသည် မျိုးရိုးဗီဇ၊ မျှဝေထားသော ပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ အကြောင်းအချက်များ (တူညီသော အစားအသောက် သို့မဟုတ် နေထိုင်သည့်နေရာများကဲ့သို့) သို့မဟုတ် ၎င်းတို့ပေါင်းစပ်ခြင်းကြောင့်ဖြစ်နိုင်သည်ဆိုသည်ကို ရှင်းရှင်းလင်းလင်းမသိရပါ10။

ဤအန္တရာယ်အချက်များထဲမှ တစ်ခု သို့မဟုတ် တစ်ခုထက်ပိုသောအချက်များရှိနေခြင်းသည် သင်အလိုအလျောက် nasopharyngeal ကင်ဆာဖြစ်မည်ဟု မဆိုလိုပါ။ ဖြစ်နိုင်ခြေအချက်များသောလူအများစုသည် nasopharyngeal ကင်ဆာမဖြစ်တတ်သော်လည်းအချို့သောအန္တရာယ်အချက်များမသိရသေးပါ။

Nasopharyngeal Cancer ရဲ့ လက္ခဏာတွေနဲ့ ဝေဒနာတွေက ဘာတွေလဲ ?

ဤကင်ဆာသည် စောသောအဆင့်များတွင် ရောဂါလက္ခဏာများ မရှိသော်လည်း၊ ရောဂါကို ကြိုတင်ဖော်ထုတ်ရန် ခက်ခဲစေပါသည်။ လက္ခဏာများ ဖြစ်ပေါ်လာသောအခါတွင် nasopharyngeal ကင်ဆာ၏ လက္ခဏာများမှာ အောက်ပါအတိုင်း ဖြစ်နိုင်ပါသည်6,7။

  • ပြန်ရည်ကျိတ်(များ) ရောင်ရမ်းခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော သင့်လည်ပင်းတွင် နာကျင်မှုမရှိသော အဖု ။
  • တံတွေးတွင် သွေးပါခြင်း။
  • နှာခေါင်းသွေးထွက်ခြင်း သို့မဟုတ် သွေးပါသောအရည်များထွက်ခြင်း။
  • သင့်နှာခေါင်းတွင် ပိတ်ခြင်း သို့မဟုတ် ယားယံခြင်း။
  • နားထဲတွင် အသံမြည်ခြင်း။
  • နားထဲတွင် နာကျင်ခြင်း သို့မဟုတ် သွေးတိုးခြင်း။
  • အကြားအာရုံဆုံးရှုံးမှု။
  • မကြာခဏ နားပိုးဝင်ခြင်း။
  • လည်ချောင်းနာခြင်း။
  • ခေါင်းကိုက်ခြင်း။
  • မှုန်ဝါးခြင်း သို့မဟုတ် အမြင်နှစ်ထပ်ဖြစ်ခြင်း။
  • မျက်နှာထုံခြင်း သို့မဟုတ် အားနည်းခြင်း။

ဤရောဂါလက္ခဏာအများစုသည် ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ခြင်းကဲ့သို့သော အဖြစ်များသော ဝေဒနာများကြောင့် ဖြစ်နိုင်ချေပိုများပါသည်။ သို့သော်လည်း သင့်တွင် ဤလက္ခဏာများ ရှိပါက အထူးသဖြင့် နှစ်ပတ်ကျော်ကြာအောင် သို့မဟုတ် ပိုဆိုးလာပါက၊ လိုအပ်ပါက စစ်ဆေးပြီး ကုသရန် ဆရာဝန်နှင့် ပြသသင့်ပါသည်။

Nasopharyngeal ကင်ဆာရောဂါရှာဖွေခြင်း

သင့်တွင် nasopharyngeal ကင်ဆာဟု ညွှန်ပြသော လက္ခဏာများ သို့မဟုတ် ဝေဒနာများ ရှိပါက၊ သင့်တွင် ကင်ဆာရှိ၊မရှိ ဆုံးဖြတ်ရန် သင့်ဆရာဝန်က ထပ်မံစမ်းသပ်ပါမည်။ အောက်ဖော်ပြပါလုပ်ထုံးလုပ်နည်းများနှင့် စမ်းသပ်မှုများမှတဆင့် ကင်ဆာကို ရှာဖွေတွေ့ရှိနိုင်ပါသည်6,7,12။

  • ဆေးကုသရာဇဝင်နှင့် စစ်ဆေးခြင်း - သင့်ဆရာဝန်သည် ရောဂါလက္ခဏာများ၊ ဖြစ်နိုင်ခြေအချက်များနှင့် မိသားစုရာဇဝင်ကို မေးမြန်းမည်ဖြစ်ပြီး သင့်လည်ပင်းတွင် ကြီးမားသော ပြန်ရည်ကျိတ်တစ်ခုခုကို ခံစားသိရှိခြင်းအပါအဝင် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာစမ်းသပ်မှုများကို ပြုလုပ်မည်ဖြစ်သည်။ အိပ်ရာဘေးနားရှိ အာရုံကြောဆိုင်ရာ အာရုံကြောများကို စစ်ဆေးခြင်း (သင်၏ ဦးခေါင်းနှင့် လည်ပင်းရှိ အာရုံကြောများ) ကို သင်၏ အကြားအာရုံနှင့် အမြင်အာရုံကို စမ်းသပ်ခြင်းအပါအဝင် လုပ်ဆောင်နိုင်ပါသည်။

  • Blood tests: • သွေးစစ်ဆေးခြင်း- သင့်သွေးဆဲလ်များ ၊ ကျောက်ကပ်၊ အသည်းနှင့် သိုင်းရွိုက်လုပ်ဆောင်မှု အပါအဝင် သင့်အလုံးစုံကျန်းမာရေးကို စစ်ဆေးရန် သွေးစစ်ဆေးမှုများကို လုပ်ဆောင်မည်ဖြစ်ပါသည်။ Epstein-Barr virus (EBV) DNA test သည် EBV ကူးစက်ခံထားရသူများ၏ သွေးတွင်တွေ့ရှိရသော EBV DNA အမှတ်အသားများကိုစစ်ဆေးရန်အတွက် သွေးစစ်ဆေးမှုတစ်ခုဖြစ်သည်။ ကင်ဆာရောဂါ တုံ့ပြန်ပုံနှင့် သင်၏ခန့်မှန်းချက် (ရလဒ်) မည်ကဲ့သို့ဖြစ်နိုင်သည်ကို နားလည်ရန် ဆရာဝန်များသည် ကုသနေစဉ်နှင့် အပြီးတွင် ဤစစ်ဆေးမှုကို ထပ်လုပ်နိုင်သည်။

  • Nasoendoscopy (Nasendoscopy သို့မဟုတ် nasopharyngoscopy) - ဤလုပ်ထုံးလုပ်နည်းအတွင်း၊ ဆရာဝန်သည် အဆုံးတွင် ကင်မရာနှင့်အလင်းပါသော ရှည်လျားသောပြွန်တစ်ခုကို လည်ချောင်း၏နောက်ဘက်သို့ နှာခေါင်းမှတဆင့် နှာခေါင်းအတွင်းသို့ထည့်ကာ မူမမှန်မှုများကိုရှာဖွေသည်။ ပုံမှန်မဟုတ်သောနေရာများကိုမြင်ပါက endoscope မှတဆင့်ထည့်သွင်းထားသောကိရိယာများကိုအသုံးပြု၍ အသားစစစ်ဆေးခြင်း (တစ်ရှူးနမူနာ) ကိုယူနိုင်သည်။

  • အသားစနမူနာစစ်ဆေးခြင်း - အသားစယူစစ်ဆေးခြင်းမှတစ်ဆင့်ရရှိသော ကင်ဆာဆဲလ်နမူနာများကို ဓါတ်ခွဲခန်းတွင်စစ်ဆေးပြီး ၎င်းမှာနှာခေါင်းပေါက်ကင်ဆာအမျိုးအစားနှင့်ပတ်သက်သည့် နောက်ထပ်အချက်အလက်များကိုပေးစွမ်းသည်။ ထို့အပြင်၊ ကင်ဆာဆဲလ်များတွင်ရှိနိုင်သည့် သီးခြားမျိုးဗီဇများ၊ ပရိုတင်းများနှင့် အခြားအရာများ (ဇီဝအမှတ်အသားများ သို့မဟုတ် အကျိတ်အမှတ်အသားများဟုခေါ်သည်) ကိုရှာဖွေရန် biomarker စစ်ဆေးခြင်းကို လုပ်ဆောင်နိုင်သည်။ biomarkers များရှိနေခြင်းသည် ကင်ဆာကုသမှုရွေးချယ်ခြင်းကို လမ်းညွှန်ပေးနိုင်သည်။

သင်၏ လက္ခဏာများနှင့် ရောဂါဝေဒနာများပေါ် မူတည်၍ သင်ကိုလည်း ညွှန်းပေးနိုင်ပါသည်12။

  • အသံပညာရှင်တစ်ဦးမှ အခြေခံ အကြားအာရုံစစ်ဆေးမှု။
  • မျက်စိအထူးကုဆရာဝန် (မျက်စိဆရာဝန်) မှ သင့်မျက်လုံးနှင့် အမြင်အာရုံကို ပြီးပြည့်စုံသော အကဲဖြတ်ခြင်း။
  • သွားဆရာဝန်မှ ပြီးပြည့်စုံသော သွားနှင့်ခံတွင်းသန့်ရှင်းရေး အကဲဖြတ်ခြင်း။
  • စကားပြောကုထုံးပညာရှင်မှ မျိုချခြင်းကို အကဲဖြတ်ခြင်း။

Nasopharyngeal Cancer ကို ဘယ်လို အကဲဖြတ်သလဲ ?

Nasopharyngeal ကင်ဆာကို ရှာဖွေတွေ့ရှိပြီးနောက်၊ သင့်ဆရာဝန်သည် ရောဂါ၏အတိုင်းအတာ (အဆင့်) ကို ဆုံးဖြတ်ပေးမည်ဖြစ်သည်။ ပုံမှန်အားဖြင့် CT စကင်န်များ၊ PET-CT စကင်န်များ သို့မဟုတ် MRI စက်များ ဖြင့် အဆင့်သတ်မှတ်ခြင်းသည် ကင်ဆာပျံ့နှံ့သွားခြင်း ရှိ၊ မရှိ နှင့် ခန္ဓာကိုယ်၏ မည်သည့် အစိတ်အပိုင်းများထံ ရောက်သွားသည်ကို သိရှိနိုင်ရန် လုပ်ဆောင်ပါသည်။ Nasopharyngeal ကင်ဆာသည် အနီးနားရှိ ပြန်ရည်ကျိတ်များ၊ အရိုးများ၊ အဆုတ်နှင့် အသည်းများသို့ မကြာခဏ ပျံ့နှံ့သည်။ nasopharyngeal ကင်ဆာအများစုသည် nasopharyngeal ဘက်သို့ပြန့်နှံ့သွားပြီးနောက် ရောဂါရှာဖွေတွေ့ရှိခြင်းဖြစ်သည်။

Nasopharyngeal ကင်ဆာ အဆင့်များကို ဆရာဝန်များက ဖော်ပြသည်1,13။

  • အဆင့် 0 - ကင်ဆာသည် သင်၏ nasopharynx အတွင်းရှိ ဆဲလ်များ၏ အပေါ်ဆုံးအလွှာကိုသာ သက်ရောက်မှုရှိသည်။
  • အဆင့် I - ကင်ဆာသည် oropharynx (လည်ချောင်း၏နောက်ဘက်) သို့မဟုတ် နှာခေါင်းပေါက် (နှာခေါင်းအတွင်းပိုင်းနေရာ) သို့ ကြီးထွားလာသည်။
  • အဆင့် II - ကင်ဆာသည် သင့်လည်ပင်း၏တစ်ဖက် သို့မဟုတ် တစ်ဖက်ရှိ လည်ပင်းတစ်ဘက် သို့မဟုတ် နှစ်ဖက်စလုံးတွင် ကင်ဆာပျံ့နှံ့သွားသည်။
  • အဆင့် III - ကင်ဆာသည် သင့်လည်ပင်းနှစ်ဖက်စလုံးရှိ အနီးတစ်ဝိုက်ရှိ တစ်ရှူးများနှင့် ပြန်ရည်ကျိတ်များသို့ ပျံ့နှံ့သွားပါသည်။
  • အဆင့် IV - ကင်ဆာသည် သင့်ဦးခေါင်းခွံ၊ မျက်လုံး၊ ဦးနှောက်အာရုံကြောများ၊ တံတွေးဂလင်းများ သို့မဟုတ် သင့်လည်ချောင်းအောက်ပိုင်းသို့ ပျံ့နှံ့သွားပါသည်။ သင့်အဆုတ် သို့မဟုတ် အသည်းကဲ့သို့သော သင့်ခန္ဓာကိုယ်၏ ပိုဝေးသောနေရာများသို့ ပျံ့နှံ့သွားနိုင်သည်။

ရောဂါရှာဖွေတွေ့ရှိသောအခါ အဆင့်နဲလေလေ ၊ ကုသမှုအောင်မြင်နိုင်ချေနှင့် အသက်ရှင်မှု များလေလေဖြစ်ပါသည်။

ကုသမှုနည်းလမ်း

Nasopharyngeal ကင်ဆာ ကုသမှု ရွေးချယ်စရာများ

သင်၏ကုသမှုအစီအစဉ်ကို စဉ်းစားသောအခါ သင့်ဆရာဝန်သည် အောက်ပါအချက်များကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားမည်ဖြစ်ပါသည်7။

  • ရောဂါ တွေ့ရှိသောအခါ သင့်ကင်ဆာ၏အဆင့်။
  • အကျိတ်၏အရွယ်အစား၊ အမျိုးအစားနှင့် တည်နေရာ။
  • သင့်သွေးထဲတွင် EBV DNA ပမာဏ။
  • သင့်အသက်အရွယ်နှင့် အလုံးစုံကျန်းမာရေး။
  • သင်၏အကြိုက်များ။

Nasopharyngeal cancer ကုသခြင်း၏ ပထမပန်းတိုင်မှာ ကင်ဆာကို ဖယ်ရှားရန်ဖြစ်သည်။ ထိုသို့မဖြစ်နိုင်ပါက ကင်ဆာ၏ ဆက်ဖြစ်နေမှုကို တတ်နိုင်သမျှကာကွယ်ရန်နှင့် လူနေမှုဘဝတိုးတက်စေရန်အတွက် တည်နေအောင်အာရုံစိုက်ရပေမည်။ Nasopharyngeal ကင်ဆာကို အောက်ပါနည်းလမ်းများဖြင့် ကုသနိုင်ပြီး မကြာခဏ ပေါင်းစပ်အသုံးပြု ကုသနိုင်ပါသည်6,14,15,16။

  • ဓာတ်ရောင်ခြည်ကုထုံး (Radiotherapy): ဓာတ်ရောင်ခြည်ကုထုံးသည် ကင်ဆာဆဲလ်များကို သတ်ရန် သို့မဟုတ် မကြီးထွားစေရန်အတွက် အစွမ်းထက်သော စွမ်းအင်မြင့်ရောင်ခြည်များကို အသုံးပြုခြင်းဖြစ်သည်။ ဓါတ်ရောင်ခြည်ကုထုံးကို အဓိကအားဖြင့် nasopharyngeal အကျိတ်နှင့် လည်ပင်းရှိ အနီးနားရှိ ပြန်ရည်ကျိတ် နှစ်ခုလုံးကို ကုသရန် ပေးလေ့ရှိသည်။ သေးငယ်သော၊ အစောပိုင်းအဆင့် nasopharyngeal ကင်ဆာများအတွက်၊ ဓာတ်ရောင်ခြည်ကုထုံး တစ်ခုတည်း လိုအပ်ပေမည်။ အခြားအခြေအနေများတွင် ဓာတုကုထုံးဖြင့် ပေါင်းစပ်နိုင်ပါသည်။ Nasopharyngeal ကင်ဆာ ဓာတ်ရောင်ခြည် ကုထုံးများတွင် အောက်ပါတို့ ပါဝင်နိုင်ပါသည်။

    • External beam radiation (သင့်ခန္ဓာကိုယ်ပြင်ပမှ ထွက်လာသော Radiation) : External beam ရောင်ခြည်သည် ခန္ဓာကိုယ်ရှိ ကင်ဆာဆီသို့ အပြင်ဘက်မှ ဓါတ်ရောင်ခြည် ပေးဆောင်အသုံးပြုသည်။ ဤသည်မှာ nasopharyngeal ကင်ဆာများကို ကုသရာတွင် အသုံးအများဆုံး ဓာတ်ရောင်ခြည်ကုထုံးပုံစံဖြစ်သည်။ Intensity-modulated radiation therapy (IMRT) နှင့် stereotactic radiotherapy များသည် ကျန်းမာသော တစ်သျှူးများကို ထိခိုက်မှုနည်းပြီး ကင်ဆာဆီသို့ ပြင်ပဓါတ်ရောင်ခြည်များ ပို့ပေးသည့် ပိုမိုကောင်းမွန်သော နည်းလမ်းသစ်များ ဖြစ်ပါသည်။

    • Proton beam ဓါတ်ရောင်ခြည်- :ပရိုတွန်အလင်းတန်း ဓာတ်ရောင်ခြည်ကုထုံးသည် ကင်ဆာဆဲလ်များကိုသတ်ရန် ဓာတ်ရောင်ခြည်များအစား ပရိုတွန်ဓာတ်ရောင်ခြည်များ (သေးငယ်သောအမှုန်အမွှားများ) ကိုအသုံးပြုသည့် စွမ်းအင်မြင့်မားသော ပြင်ပဓာတ်ရောင်ခြည်ကုထုံးပုံစံသစ်တစ်ခုဖြစ်သည်။ ပရိုတွန်များသည် ၎င်းတို့ဖြတ်သန်းသွားသော တစ်ရှူးများကို ထိခိုက်ပျက်စီးစေပြီး အဓိကအားဖြင့် ပစ်မှတ်ဧရိယာတွင် စွမ်းအင်ကို ထုတ်လွှတ်သည်။ ဆိုလိုသည်မှာ ပရိုတွန်ရောင်ခြည်သည် ပမာဏနည်းသော ဓာတ်ရောင်ခြည်ဖြင့် ကင်ဆာသို့ ဓါတ်ရောင်ခြည်ပိုမို ပို့ဆောင်နိုင်ပြီး အနီးနားရှိ ကျန်းမာသော တစ်ရှူးများကို ထိခိုက်မှုနည်းစေသည်ဟု ဆိုလိုပါသည်။

    ဦးခေါင်းနှင့် လည်ပင်းနေရာကို ဓာတ်ရောင်ခြည်ဖြင့် ကုသခြင်းသည် အထူးသဖြင့် ဓာတုကုထုံးနှင့် ပေါင်းစပ်သည့်အခါ လည်ချောင်းနှင့် ပါးစပ်တို့တွင် အစာစားရန် ခက်ခဲစေသည့် ပြင်းထန်သောအနာများကို မကြာခဏ ဖြစ်စေနိုင်သည်။ သင့်ပါးစပ်နှင့် လည်ချောင်းများ ပြန်လည်ကောင်းမွန်လာသည်အထိ ကယ်လိုရီနှင့် အာဟာရစားသုံးမှုကို ထိန်းသိမ်းရန် သင့်ဆရာဝန်မှ အစာနှင့်ရေကို အစာပြွန်မှတဆင့်ပေးပို့နိုင်ရန် အကြံပြုလုပ်ဆောင်ပေးနိုင်ပါသည်။

    ဓာတ်ရောင်ခြည်ကုထုံးနည်းပညာတွင် မကြာသေးမီက တိုးတက်မှုများသည် ကျန်းမာသောတစ်ရှူးများကို ကာကွယ်ရန်အတွက် ပိုမိုကောင်းမွန်သော အကာအရံနည်းပညာများနှင့်အတူ ဓာတ်ရောင်ခြည်ပေးပို့ခြင်း၏တိကျမှုကို သိသာထင်ရှားစွာ တိုးတက်မှုကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။ ဆိုလိုသည်မှာ မျက်နှာ၊ မျက်လုံးနှင့် ဦးနှောက်ရှိ အာရုံကြောများ၊ ကိုယ်တွင်းအင်္ဂါများနှင့် တစ်ရှူးများသည် ကုသမှုခံယူပြီးနောက် ရလဒ်များကို ပိုမိုကောင်းမွန်စေပါသည်။

  • ဓာတုကုထုံး - ဓာတုကုထုံးသည် ကင်ဆာဆဲလ်များကို သတ်ရန် သို့မဟုတ် ခွဲထွက်ခြင်းမှ ရပ်တန့်ရန် ဆေးဝါးများအသုံးပြုခြင်း။ ဆေးဝါးများသည် သွေးကြောထဲသို့ ဝင်ရောက်ပြီး ခန္ဓာကိုယ်အနှံ့ ကင်ဆာဆဲလ်များကို ထိခိုက်စေနိုင်သည်။ ဓာတုကုထုံးကို nasopharyngeal ကင်ဆာများ ကုသရာတွင် အသုံးပြုပြီး nasopharynx ဘက်သို့ ပျံ့နှံ့သွားသော သို့မဟုတ် ပြန်ဖြစ်လာသော ကင်ဆာများကို ကုသရာတွင် အသုံးပြုသည်။ Chemoradiation သည် ဓာတ်ရောင်ခြည်ပေးသည့် တစ်ချိန်တည်းတွင် ဓာတုကုထုံးလည်း ပေးခြင်းဖြစ်သည်။ ပေါင်းစပ်မှုသည် ကုသမှုတစ်ခုတည်းထက် ပိုမိုထိရောက်ကြောင်းပြသထားပြီး ကင်ဆာရောဂါဖြစ်ပွားနေသော နေရာအလိုက်အဆင့်မြင့်နေသူများအတွက် အထောက်အကူဖြစ်စေပါသည်။ သို့သော်လည်း ဤပေါင်းစပ်ချဉ်းကပ်နည်းသည် အထူးသဖြင့် ကျန်းမာရေးချို့တဲ့သူများအတွက် သည်းခံရန်ခက်ခဲပါသည်။ အချို့လူနာများအတွက် ဓာတ်ရောင်ခြည်မပြမီ သို့မဟုတ် ပြီးနောက် ဓာတုကုထုံးများ ထပ်မံလိုအပ်နိုင်သည်။

  • ခွဲစိတ်ကုသခြင်း - ခွဲစိတ်မှုအား nasopharyngeal ကင်ဆာများအတွက် ကုသမှုအဖြစ် မကြာခဏအသုံးပြုလေ့မရှိပေ။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် အဆိုပါနေရာကို ဝင်ရောက်ရန်ခက်ခဲပြီး အရေးကြီးသောအာရုံကြောများ၊ သွေး နှင့် နီးကပ်စွာတည်ရှိသောကြောင့်ဖြစ်သည်။ ကနဦးကုသမှုခံယူပြီးနောက်တွင် သေးငယ်သော ကင်ဆာသည် nasopharynx တွင် သို့မဟုတ် လည်ပင်း၏ ပြန်ရည်ကျိတ် များတွင် ပြန်လည်ဖြစ်ပွားသည့်ကိစ္စများအတွက် သီးသန့်ဖြစ်သည်။ ခွဲစိတ်မှုအား ဖွင့်ပြီးခွဲစိတ်မှု သို့မဟုတ် နှာခေါင်းမှ မှန်ပြောင်းဖြင့် (သော့ပေါက် ) ခွဲစိတ်မှုတို့ကို ပြုလုပ်နိုင်သည်။

  • ပစ်မှတ်ထားကုထုံး - ပစ်မှတ်ထားသောကုထုံးများသည် အကျိတ်ကြီးထွားမှုနှင့် ပြန့်ပွားမှုတွင်ပါ၀င်သည့် ကင်ဆာဆဲလ်များရှိ တိကျသောမော်လီကျူးများကို ဝင်ရောက်စွက်ဖက်ခြင်းဖြင့် ကင်ဆာကြီးထွားမှုကို ဟန့်တားသောဆေးများဖြစ်သည်။ အချို့သော ပစ်မှတ်ထားကုထုံးများသည် ကင်ဆာဆဲလ်အချို့တွင် မျိုးရိုးဗီဇပြောင်းလဲမှုရှိသူများတွင်သာ လုပ်ဆောင်သည်။ Monoclonal antibodies များသည် nasopharyngeal ကင်ဆာဆဲလ်များပေါ်ရှိ သီးခြားပရိုတိန်းများကို ပစ်မှတ်ထားကာ ကင်ဆာဆဲလ်များ၏မျက်နှာပြင်ပေါ်ရှိ ပရိုတင်းတစ်မျိုးဖြစ်သည့် EGFR ကဲ့သို့သော ကင်ဆာဆဲလ်များကို ကြီးထွားခြင်းနှင့် ခွဲဝေရာတွင် ကူညီပေးသော ပရိုတင်းတစ်မျိုးဖြစ်သည်။ EGFR ကို ပိတ်ဆို့ခြင်းဖြင့်၊ အဆိုပါဆေးသည် ကင်ဆာကြီးထွားမှုကို နှေးကွေးရန် သို့မဟုတ် ရပ်တန့်ရန် ကူညီပေးသည်။ ကနဦးကုသမှုပြီးနောက် ကင်ဆာပြန့်ပွားခြင်း၊ ထပ်တလဲလဲ သို့မဟုတ် ဆက်လက်ကြီးထွားလာသည့်အခါ ဓာတုကုထုံးနှင့်အတူ ၎င်းကို အသုံးပြုနိုင်သည်17။

  • Immunotherapy ( မိမိခုခံအားစနစ်သုံးကုထုံး ) - Immunotherapy သည် ကင်ဆာဆဲလ်များကို တိုက်ခိုက်ရန်အတွက် ခုခံအားစနစ်၏ စွမ်းရည်ကို မြှင့်တင်ပေးခြင်းဖြင့် ကင်ဆာကို တိုက်ဖျက်ရာတွင် ခန္ဓာကိုယ်၏ သဘာဝ ခုခံအားကို အသုံးပြုခြင်းဖြစ်ပါသည်။ မကြာသေးမီနှစ်များအတွင်း၊ ခုခံအားစနစ်ကိုမြှင့်တင်ရန် T cells ပေါ်ရှိပရိုတင်းများကိုပစ်မှတ်ထားသည့် PD-1 inhibitors ကဲ့သို့သော immunotherapy ဆေးဝါးများကို ဓာတ်ရောင်ခြည်ဖြင့်ကုသ၍မရသော သို့မဟုတ် ကနဦးကုသမှုပြီးနောက် ပြန်ဖြစ်သော သို့မဟုတ် တိုးတက်လာသောအဆင့်မြင့် nasopharyngeal ကင်ဆာများကိုကုသရန် အတည်ပြုခဲ့ကြပါသည်18။

Nasopharyngeal ကင်ဆာ ရှင်သန်မှုနှုန်း

အခြားကင်ဆာများနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက၊ nasopharyngeal ကင်ဆာသည် အတော်လေး ကောင်းမွန်သော အလားအလာရှိပါသည်။ စောစီးစွာတွေ့ရှိလေ၊ ပျောက်ကင်းနိုင်ခြေ မြင့်မားလေဖြစ်ပါသည်။ ရောဂါဖြစ်ပွားမှု၏ (၂၅) ရာခိုင်နှုန်းခန့်သည် အဆင့် I သို့မဟုတ် II တွင် ရောဂါရှာဖွေတွေ့ရှိပြီး (၅) နှစ် အသက်ရှင်နှုန်း (၉၃) ရာခိုင်နှုန်း နှင့် (၈၇)ရာခိုင်နှုန်း အသီးသီးရှိပါသည်။ ဆိုလိုတာက Stage I နဲ့ II nasopharyngeal cancer ရှိသူ (၁၀) ယောက်မှာ (၉) ယောက်ဟာ သူတို့ရဲ့ ရောဂါရှာဖွေတွေ့ရှိပြီး ငါးနှစ်အကြာမှာ အသက်ရှင်နေသေးတာကို ဆိုလိုပါတယ်။ နောက်ထပ်ဖြစ်ပွားမှု (၂၅) ရာခိုင်နှုန်းကို Stage III တွင်ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့ပြီး (၈၀) ရာခိုင်နှုန်း ကျော်သာ (၅)နှစ်ရှင်သန်မှုနှုန်းဖြင့် ကောင်းမွန်သော ကြိုတင်ခန့်မှန်းချက် (ရလဒ်) ကိုသယ်ဆောင်နေဆဲဖြစ်သည်။ သို့သော်လည်း ကျန်လူနာများ၏ (၅၀)ရာခိုင်နှုန်းသည် ပြင်းထန်သော (Stage IV) nasopharyngeal cancer ဖြစ်သည်ကို စစ်ဆေးတွေ့ရှိရပြီး ဤအုပ်စုအတွက် ကြိုတင်ခန့်မှန်းချက်မှာ သက်သာရာရကာ အသက်ရှင်နှုန်း (၆၄) ရာခိုင်နှုန်းရှိပါသည်။9

ရှင်သန်မှုနှုန်းသည် အဆင့် (ကင်ဆာပြန့်ပွားမှု မည်မျှအထိ) ကို အခြေခံ၍ အုပ်စုဖွဲ့ထားသော်လည်း သင့်အသက်အရွယ်၊ အလုံးစုံကျန်းမာရေးနှင့် ကင်ဆာကုသမှုကို မည်မျှကောင်းမွန်စွာ တုံ့ပြန်နိုင်သည် စသည့်အချက်များသည် သင့်ရောဂါခန့်မှန်းချက် (ရလဒ်) ကို သက်ရောက်မှုရှိနိုင်သည်ကို သတိပြုသင့်သည်။ ဤအရာများကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားရာတွင်ပင်၊ သင့်ဆရာဝန်မှ သင့်အား ပေးသော ရောဂါခန့်မှန်းချက်သည် ကျွန်ုပ်တို့တွင် တူညီသောရောဂါရှိဖူးသူများ၏ စာရင်းဇယားများအပေါ် အခြေခံ၍ ခန့်မှန်းချက်တစ်ခု ဖြစ်လိမ့်မည်။ သင့်ခရီးသည် အလားတူအခြေအနေမျိုးဖြစ်ဖူးသော အခြားသူတစ်ဦး၏ခရီးနှင့် ကွဲပြားနေသေးသည်။

ကြိုတင်ကာကွယ်ခြင်းနှင့် ကြိုတင်စစ်ဆေးခြင်း။

Nasopharyngeal Cancer ကို ကြိုတင်စစ်ဆေးခြင်း။

ကြိုတင်စစ်ဆေးခြင်းဆိုသည်မှာ လူတစ်ဦးတွင် ရောဂါလက္ခဏာမပြမီ ကင်ဆာရှာဖွေခြင်းကို ရည်ညွှန်းသည်။ လက်ရှိတွင် သာမန်လူများအတွက် nasopharyngeal ကင်ဆာအတွက် ပုံမှန်စစ်ဆေးမှုကို အကြံပြုထားခြင်းမရှိပါ။ ထို့ကြောင့်၊ အထူးသဖြင့် သင့်တွင် အန္တရာယ်ဖြစ်စေသောအချက်များ (အထက်တွင် Nasopharyngeal Cancer Risk Factors များကို ကြည့်ပါ) တွင် သတိထားရန်နှင့် ရောဂါလက္ခဏာများရှိပါက အမြန်စုံစမ်းရန် သင့်ဆရာဝန်ထံ ပြသရန် အရေးကြီးပါသည်။

အထူးသဖြင့် ကင်ဆာမိသားစု ရာဇဝင်ရှိသူများ အထူးသဖြင့် nasopharyngeal ကင်ဆာ ဖြစ်နိုင်ခြေ မြင့်မားသူများ၊ ပုံမှန်အားဖြင့် nasoendoscopy နှင့် သွေးစစ်ခြင်းဖြင့် Epstein-Barr ဗိုင်းရပ်စ်ကို သိရှိနိုင်ရန် အနီးကပ် စောင့်ကြည့်သင့်ပါသည်။ ၎င်းသည် ကင်ဆာကို ဒေသအလိုက်သတ်မှတ်ပြီး ဓာတ်ရောင်ခြည်ကုထုံးဖြင့် ကုသရန် အလားအလာပိုများသောအခါတွင် ၎င်းသည် အစောပိုင်းအဆင့်တွင် nasopharyngeal ကင်ဆာကို တွေ့ရှိနိုင်သည်။

Nasopharyngeal ကင်ဆာကာကွယ်ခြင်း။

nasopharyngeal ကင်ဆာကို ကာကွယ်ရန် အာမခံချက်မရှိသော်လည်း၊ သင်၏အန္တရာယ်ကို လျှော့ချရန် သင်လုပ်ဆောင်နိုင်သော အတိုင်းအတာအချို့ရှိပါသည်14။

  • ဆေးလိပ်သောက်ခြင်းကို ရှောင်ကြဉ်ပါ သို့မဟုတ် ဖြတ်ပါ - ဆေးလိပ်သောက်ခြင်းသည် သင့်တွင် nasopharyngeal cancer နှင့် အခြားသော ကင်ဆာအမျိုးအစားများစွာ ဖြစ်နိုင်ချေကို တိုးစေသည်။ ဆေးလိပ်ဖြတ်ရန် အလွန်ခက်ခဲနိုင်သောကြောင့် သင့်ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုပေးသူကို အကူအညီတောင်းပါ။ ၎င်းတို့တွင် ပံ့ပိုးကူညီရေးအဖွဲ့များ၊ ဆေးဝါးများနှင့် နီကိုတင်းအစားထိုးကုထုံးများ ပါဝင်သည်။

  • အရက်သောက်ခြင်းကို ကန့်သတ်ပါ သို့မဟုတ် ရှောင်ကြဉ်ပါ - လုံးဝဖြစ်လျှင် မျှတသောအရက်ကို သောက်ပါ။ ကျန်းမာသောလူကြီးများအတွက်၊ အသက် (၆၅) နှစ်နှင့်အထက် အမျိုးသားများအတွက် တစ်နေ့လျှင် တစ်လုံးအထိ သောက်သုံးနိုင်ပြီး အသက် (၆၅) နှစ်နှင့်အောက် အမျိုးသားများအတွက် တစ်ရက်လျှင် နှစ်ကြိမ်အထိ သောက်သုံးနိုင်သည်။

  • ကျန်းမာရေးနှင့်ညီညွတ်ပြီး မျှတသောအစားအစာကိုစားပါ - အဆီနည်းသောသကြား၊ အနီရောင်အသားများနှင့် ပြုပြင်ထားသောအစားအစာများ၊ လတ်ဆတ်သောသစ်သီးများ၊ ဟင်းသီးဟင်းရွက်များ၊ အခွံမာသီးများနှင့် အစေ့အဆန်များပါရှိသောအစားအစာများသည် nasopharyngeal cancer အပါအဝင် ကင်ဆာရောဂါများစွာကို လျော့ချပေးနိုင်သည် ။ ကင်ဆာဖြစ်စေနိုင်သော ပစ္စည်း (carcinogen) ဟုခေါ်သော နိုက်ထရိုဆမင်းပါရှိသော ဆားကို ကုသပြီး ထိန်းသိမ်းထားသော အစားအစာများ စားသုံးခြင်းကို ကန့်သတ်ပါ။

  • တက်ကြွပြီး လေ့ကျင့်ခန်းပုံမှန်လုပ်ပါ - လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်တာက သင့်ကျန်းမာရေးနဲ့ ကျန်းမာရေးကို ပိုမိုကောင်းမွန်စေပါတယ်။ တစ်ပတ်ရဲ့ရက်အများစုမှာ လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်ဖို့ ကြိုးစားပါ။ လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်သူအသစ်ဖြစ်ပါက ပန်းခြံပတ်လမ်းလျှောက်ခြင်းကဲ့သို့သော ညင်သာသောလှုပ်ရှားမှုဖြင့် ဖြည်းဖြည်းချင်းစတင်ကာ ဖြည်းဖြည်းချင်းတက်ပါ။

မကြာခဏမေးလေ့ရှိသောမေးခွန်းများ

Collapse All
Expand All

NNasopharyngeal ကင်ဆာသည် ရောဂါရှာဖွေတွေ့ရှိပြီး စောစီးစွာကုသပါက ပျောက်ကင်းနိုင်ချေရှိသည်။ သို့သော်လည်း ဤရောဂါအဆင့် (Stage I နှင့် အချို့သောအဆင့် II) သည် ရောဂါဖြစ်ပွားမှု၏ (၂၅) ရာခိုင်နှုန်း ထက်နည်းပြီး ကင်ဆာသည် အဆင့်မြင့်သည့်အဆင့်သို့ရောက်ရှိသောအခါတွင်သာ ရောဂါလက္ခဏာများနှင့် ဝေဒနာများကို ပြသလေ့ရှိပါသည်9။

ဓါတ်ရောင်ခြည်ကုထုံးသည် အလွန်စောသောအဆင့် nasopharyngeal ကင်ဆာအတွက် ရွေးချယ်မှုဖြစ်ပြီး ပျောက်ကင်းရန် အလားအလာရှိသည်။ ပိုမိုအဆင့်မြင့်သောကင်ဆာများကို ဓာတုကုထုံးနှင့် ဓာတ်ရောင်ခြည်ကုထုံး (chemoradiation) ပေါင်းစပ်ခြင်းဖြင့် ကုသလေ့ရှိသည်။ ကင်ဆာဟာ ဦးခေါင်းနဲ့ လည်ပင်းကို ကျော်လွန်ပြီး မပြန့်ပွားဘူးဆိုရင် ကုသနိုင်ပါတယ်20။

Nasopharyngeal ကင်ဆာသည် အသက်အရွယ်မရွေး ဖြစ်ပွားနိုင်ပါသည်။ ရောဂါအဖြစ်များသောဒေသများတွင်၊ အသက် ၅၀ နှစ်နှင့်အထက်လူများတွင် ပို၍ အဖြစ်များသည်။ သို့သော်လည်း ဖြစ်နိုင်ခြေများသောနေရာများတွင် ငယ်သောလူနာများကို ထိခိုက်စေတတ်သည်7။ စင်္ကာပူတွင်၊ nasopharyngeal cancer သည် အသက် (၃၀) မှ (၄၉) နှစ်ကြား အမျိုးသားများတွင် တတိယ အဖြစ်အများဆုံး ကင်ဆာဖြစ်ပြီး အသက် (၃၀) နှစ်အောက် အမျိုးသားများတွင် နဝမမြောက် အဖြစ်အများဆုံး ကင်ဆာဖြစ်သည်4။

Nasopharyngeal ကင်ဆာသည် အတော်လေးရှားပါးပြီး ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းရှိ ကင်ဆာများ၏ 1% ထက်နည်းသော ကိန်းဂဏာန်းများဖြစ်သည်။ သို့သော်၊ အာရှတွင် nasopharyngeal ကင်ဆာအားလုံး၏ 80% ကျော်ကို ရှာဖွေတွေ့ရှိသည့် ပထဝီဝင်အနေအထားအရ ကွဲလွဲမှုကြီးကြီးမားမားရှိနေသဖြင့် ၎င်းသည် ကမ္ဘာ၏ဤအစိတ်အပိုင်းတွင် သိသာထင်ရှားသောကျန်းမာရေးစိန်ခေါ်မှုတစ်ခုဖြစ်လာသည်။3 အရှေ့နှင့်အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံများတွင် ဖြစ်ပွားမှုနှုန်း မြင့်မားမှုမှာ Epstein-Barr ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုနှုန်း မြင့်မားခြင်းနှင့် ဆားထိန်းသိမ်းထားသော အစားအစာများ (အထူးသဖြင့် ငါးဆားနယ်) စားသုံးမှု များပြားခြင်းကြောင့်ဟု ယူဆရသည်5။

nasopharyngeal ကင်ဆာအတွက် အလားအလာသည် အခြားသော ကင်ဆာများနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက အတော်လေး ကောင်းမွန်ပါသည်။ ကင်ဆာအဆင့် I မှ III ရှိသူများအတွက် 5 နှစ် အသက်ရှင်နှုန်းသည် 80% နှင့်အထက်ဖြစ်သည်ဆိုလိုသည်မှာ ဤအုပ်စုရှိ လူ 10 ယောက်တွင် 8 ယောက်သည် ၎င်းတို့၏ရောဂါရှာဖွေတွေ့ရှိပြီးနောက် 5 နှစ်အကြာတွင် အသက်ရှင်နေပါသည်။ အဆင့် IV nasopharyngeal ကင်ဆာရှိသူများသည် ရှင်သန်နှုန်း 64% နည်းပါးသော်လည်း ၎င်းသည် အခြားကင်ဆာများနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက ပိုမိုကောင်းမွန်သည့် ရလဒ်ဖြစ်နေဆဲဖြစ်သည်။

ဤကိန်းဂဏန်းများကို ပျမ်းမျှအားဖြင့် ကိုယ်စားပြုရန်အတွက် တူညီသောရောဂါရှာဖွေမှုရှိသော လူအုပ်စုမှ ရယူထားကြောင်း နားလည်ရန် အရေးကြီးပါသည်။ လူတစ်ဦးချင်းစီသည် ၎င်းတို့၏ကိုယ်ပိုင်အတွေ့အကြုံတွင် ကွဲပြားနိုင်သည်။ သင်၏ကိုယ်ရေးကိုယ်တာအခြေအနေများအပေါ်အခြေခံ၍ သင့်ကိုယ်ရေးကိုယ်တာအခြေအနေများကိုအခြေခံ၍ ပိုမိုတိကျသောအချက်အလက်များကိုပေးစွမ်းနိုင်မည့်သင်၏ရောဂါဗေဒ (ရလဒ်) ကိုဆွေးနွေးရန်အကောင်းဆုံးဖြစ်သည်။

nasopharyngeal ကင်ဆာရှိသူများ အစီရင်ခံသည့် အဖြစ်များဆုံး လက္ခဏာများထဲမှ တစ်ခုသည် ဆရာဝန်နှင့် ပြသရန် လှုံ့ဆော်ပေးသည့် လည်ပင်းတွင် အဖုအကြိတ်များ ဖြစ်ပါသည်။ အကျိတ်သည် အများအားဖြင့် နူးညံ့ခြင်း သို့မဟုတ် မနာကျင်ဘဲ လည်ပင်းရှိ lymph node များဆီသို့ ကင်ဆာပြန့်နှံ့သွားပြီး ရောင်ရမ်းလာခြင်းကြောင့်ဖြစ်သည်။

အချို့လူများသည် nasopharynx တွင် အလွန်သေးငယ်သောအခါတွင် သွေးစွန်းသောတံတွေးများ သို့မဟုတ် နှာခေါင်းသွေးယိုခြင်းများ ခံစားရတတ်ပါသည်။ သို့သော်လည်း ၎င်းကို 'အပူရှိန်' အဖြစ် ထုတ်ပယ်ပြီး တရုတ်ရိုးရာ ဆေးဖက်ဝင်အပင်များ လက်ဖက်ရည်ဖြင့် ကုသနိုင်ပါသည်။ ကံမကောင်းစွာပဲ၊ ဆိုလိုသည်မှာ ကင်ဆာကို စောစီးစွာ ကုသရန် အခွင့်အရေး ဆုံးရှုံးသွားခြင်း ဖြစ်သည်။ သင့်တွင် စိုးရိမ်စရာ လက္ခဏာများ ရှိနေပါက သင့်ဆရာဝန်ကို အမြန်ပြသရန် အကောင်းဆုံးဖြစ်သည်။

ရည်ညွှန်းချက်များ

  1. Cleveland Clinic. Nasopharyngeal Cancer. Accessed at https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/21661-nasopharyngeal-cancer on 26 July 2024.
  2. American Cancer Society. What is Nasopharyngeal Cancer? Accessed at https://www.cancer.org/cancer/types/nasopharyngeal-cancer/about/what-is-nasopharyngeal-cancer.html on 26 July 2024.
  3. The Global Cancer Observatory, International Agency for Research on Cancer, World Health Organization. Nasopharynx Fact Sheet. Accessed at https://gco.iarc.who.int/media/globocan/factsheets/cancers/4-nasopharynx-fact-sheet.pdf on 26 July 2024.
  4. National Registry of Diseases Office. Singapore Cancer Registry Annual Report 2021. Singapore, National Registry of Diseases Office; 2022.
  5. Zhang Y, Rumgay H, Li M, et al. Nasopharyngeal Cancer Incidence and Mortality in 185 Countries in 2020 and the Projected Burden in 2040: Population-Based Global Epidemiological Profiling JMIR Public Health and Surveillance 2023;9:e49968.
  6. Mayo Clinic. Nasopharyngeal Carcinoma. Accessed at https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/nasopharyngeal-carcinoma/symptoms-causes/syc-20375529 on 26 July 2024.
  7. National Cancer Institute. Nasopharyngeal Cancer Treatment (PDQ®)–Patient Version. Accessed at https://www.cancer.gov/types/head-and-neck/patient/adult/nasopharyngeal-treatment-pdq on 26 July 2024.
  8. Health Hub. Nasopharyngeal Cancer (Nose Cancer). Accessed at. https://www.healthhub.sg/a-z/diseases-and-conditions/nasopharyngeal-cancer on 26 July 2024.
  9. National Registry of Diseases Office. Singapore Cancer Registry 50th Anniversary Monograph 1968-2017. Singapore, National Registry of Diseases Office; 2022.
  10. American Cancer Society. Risk Factors for Nasopharyngeal Cancer. Accessed at https://www.cancer.org/cancer/types/nasopharyngeal-cancer/causes-risks-prevention/risk-factors.html on 26 July 2024.
  11. National Cancer Institute. Nasopharyngeal Cancer Treatment (PDQ®)–Health Professional Version. Accessed at https://www.cancer.gov/types/head-and-neck/hp/adult/nasopharyngeal-treatment-pdq on 26 July 2024.
  12. American Cancer Society. Tests for Nasopharyngeal Cancer. Accessed at https://www.cancer.org/cancer/types/nasopharyngeal-cancer/detection-diagnosis-staging/how-diagnosed.html on 26 July 2024.
  13. Cancer Research UK. Number Stages of Nasopharyngeal Cancer. Accessed at https://www.cancerresearchuk.org/about-cancer/nasopharyngeal-cancer/stages/number on 26 July 2024.
  14. SingHealth. Nasopharyngeal Cancer (Nose Cancer). Accessed at https://www.singhealth.com.sg/patient-care/conditions-treatments/nasopharyngeal-cancer on 26 July 2024.
  15. American Cancer Society. Treatment Options by Stage of Nasopharyngeal Cancer. Accessed at https://www.cancer.org/cancer/types/nasopharyngeal-cancer/treating/by-stage.html on 26 July 2024.
  16. Cancer Research UK. Treatment Options for Nasopharyngeal Cancer. Accessed at https://www.cancerresearchuk.org/about-cancer/nasopharyngeal-cancer/treatment/decisions on 26 July 2024.
  17. American Cancer Society. Targeted Drug Therapy for Nasopharyngeal Cancer. Accessed at https://www.cancer.org/cancer/types/nasopharyngeal-cancer/treating/targeted-therapy.html on 26 July 2024.
  18. American Cancer Society. Immunotherapy for Nasopharyngeal Cancer. Accessed at https://www.cancer.org/cancer/types/nasopharyngeal-cancer/treating/immunotherapy.html on 26 July 2024.
  19. SingHealth. Nasopharyngeal Cancer in Singapore: A Primary Care Update. Accessed at https://www.singhealth.com.sg/news/defining-med/npc-singapore on 26 July 2024.
  20. NHS UK. Nasopharyngeal Cancer. Accessed at https://www.nhs.uk/conditions/nasopharyngeal-cancer/ on 26 July 2024.
  21. Sung H, Siegel RL, Laversanne M, et al. Global Cancer Statistics 2020: GLOBOCAN Estimates of Incidence and Mortality Worldwide for 36 Cancers in 185 Countries. CA: A Cancer Journal for Clinicians 2021; 71(3):209-49.

HealthNews Sign Up

Do you wish to receive cancer news and updates?
No, Thank You Yes, Please!
x